Ik denk dat er in Nederland en Frankrijk heel wat handgeschreven Franse testamentjes rondzwerven, diep in lades en kasten weggestopt. Franse notarissen toveren bij de overdracht van een woning in Frankrijk meestal een vel papier tevoorschijn dat u moet overschrijven: een Frans testament.
Geheel ten onrechte stellen veel Franse notarissen namelijk dat het Nederlandse testament niet geldt voor bezit in Frankrijk. Heeft u ook zo’n handgeschreven testament in de la liggen? Dat kan grote gevolgen hebben. Zeker met de nieuwe Europese erfrechtvordering, waarmee erfenissen volgens nieuwe regels worden afgewikkeld.
Een voorbeeld uit de praktijk:
Frans en Ria zijn al twintig jaar gelukkig getrouwd. Het is hun tweede huwelijk en allebei hebben ze twee kinderen uit hun eerste huwelijk. Samen hebben ze geen kinderen gekregen. Een typisch samengesteld gezin dus, zoals je ze heden ten dage vaak ziet. Omdat ze alle vier de kinderen gelijk willen behandelen, hebben zij in 2003 in Nederland een langstlevende testament gemaakt. Bij overlijden van de langstlevende zou de helft van Frans naar zijn kinderen gaan en de helft van Ria naar haar kinderen, een zogenaamd tweetrapstestament. Ze hebben hier met hun Nederlandse notaris veel zorg aan besteed.
In 2005 kopen Frans en Ria een huis in Frankrijk. De Franse notaris haalt het papiertje uit zijn lade dat ze moeten overschrijven. Hij verzekert hun dat de langstlevende op deze manier naar Frans recht optimaal beschermd zal zijn tegen aanspraken van de kinderen, voor wat betreft het Franse bezit.
Enkele jaren later besluiten Frans en Ria zich definitief te vestigen in Frankrijk en hun hele Nederlandse bezit te verkopen. Ze zijn inmiddels bijna het hele jaar door in Frankrijk en voelen zich helemaal thuis in hun dorpje. Na enkele onbezorgde jaren in Frankrijk overlijdt Frans in 2016. Ria wendt zich, samen met de vier kinderen, tot de Nederlandse notaris en overhandigt haar niet alleen het Nederlandse testament uit 2003, maar ook het Franse handgeschreven testamentje uit 2005.
Doordat Frans en Ria inmiddels hun hele bezit in Frankrijk hadden en zowel het Nederlandse als het Franse testament nooit meer herroepen hebben, kan de Nederlandse notaris slechts concluderen dat het Franse testament het enige geldige testament is. Het is immers van latere datum.
Ria is verbijsterd. Hun zorgvuldig opgezette plan om alle kinderen gelijk te behandelen na het overlijden van hen beiden, is teniet gedaan door dat ene Franse testamentje. Nu is niet Ria enig erfgename, maar de kinderen van Frans! Het enige dat voor Ria overblijft is het vruchtgebruik. Gelukkig heeft Ria een goede relatie met alle kinderen en kwamen ze in onderling overleg tot een goede oplossing. Maar ik zou ze de kost niet willen geven waar de verhoudingen zo slecht zijn, dat het vinden van een oplossing bijna onmogelijk is.
Dat Franse testamentje kan dus grote gevolgen hebben. Ligt er bij u ook nog zo’n handgeschreven papiertje in een la? En heeft u daarnaast een Nederlands testament? Laat u dan goed adviseren over de gevolgen daarvan en tref tijdig maatregelen. Dan weet u zeker, dat na overlijden alles zo wordt afgehandeld als u zelf wilde.
* Uit privacy-overwegingen zijn de namen van Frans en Ria gefingeerd
Door Mr. Monique Rombouts, Frankrijknotaris
