Medicijngebruik en gezondheid in Frankrijk, een objectieve vergelijking

Het beeld dat Fransen “veel pillen slikken” duikt al decennia op in discussies over zorg en gezondheid.
Zonder actuele en vergelijkbare data zegt die constatering echter weinig. Wie dit onderwerp serieus
wil duiden, moet kijken naar internationaal geharmoniseerde indicatoren: medicijngebruik per
categorie, gezondheidsuitkomsten, leefstijl en zorgkosten per inwoner.

In dit artikel staat Frankrijk centraal. Nederland fungeert als referentieland voor Nederlanders die naar Frankrijk emigreren. Andere landen worden uitsluitend gebruikt om verschillen te verklaren, niet om simplistische ranglijsten te maken.

1. Medicijngebruik: verschillen zitten in categorieën, niet in totalen

Vergelijkingen op OECD-niveau laten zien dat landen per medicijnklasse sterk uiteenlopen.
Cholesterolverlagers worden relatief veel gebruikt in Noord-Europese landen zoals Denemarken en
Finland, terwijl antidepressiva bovengemiddeld worden voorgeschreven in landen als IJsland en
Portugal.

Antibiotica vormen een goed vergelijkbare categorie. In 2023 lag het gemiddelde gebruik in de
EU/EEA (EU: Europese Unie/ EEA / EER: Europese Economische Ruimte, in het Engels European Economic Area. Dat is EU + Noorwegen + IJsland + Liechtenstein.) in de eerste lijn op 18,3 DDD per 1.000 inwoners per dag. De verschillen tussen landen zijn groot: Nederland behoort structureel tot de laagste gebruikers, terwijl landen als Griekenland en Italië aan de bovenkant van het spectrum zitten.

Frankrijk bevindt zich in deze vergelijking boven Nederland, maar duidelijk onder de Europese
top. Dat verschil weerspiegelt vooral voorschrijfgewoonten, richtlijnen en verwachtingen van
patiënten, en zegt weinig over de feitelijke gezondheidstoestand van de bevolking.

2. Gezondheidsuitkomsten: levensverwachting als ijkpunt

Frankrijk behoort daarmee tot de Europese kopgroep wat levensverwachting betreft. Nederland volgt
op korte afstand. Deze cijfers laten zien dat een relatief hoger medicijngebruik in Frankrijk niet
automatisch samenhangt met slechtere gezondheidsuitkomsten.

3. Leefstijl: cruciale factor achter longevity

Levensverwachting wordt sterk beïnvloed door leefstijl. Juist hier worden de verschillen tussen
Frankrijk en Nederland zichtbaar.

• In Frankrijk haalt slechts ongeveer 27% van de volwassenen de norm van
  150 minuten matige lichaamsbeweging per week.
• In Nederland ligt dit aandeel rond de 60%, ruim boven het EU-gemiddelde.

Tegelijk kent Frankrijk een relatief lagere prevalentie van obesitas dan veel andere westerse landen, terwijl roken en alcoholgebruik juist vaker voorkomen. Gezond oud worden is daarmee het resultaat van meerdere, elkaar deels compenserende factoren.

4. Zorgkosten per inwoner: duur is geen garantie voor beter

Zorguitgaven geven extra context. De Verenigde Staten besteden per inwoner meer dan 12.500 USD (koopkrachtgecorrigeerd) aan zorg, maar kennen een duidelijk lagere levensverwachting dan Frankrijk en Nederland.

Frankrijk en Nederland zitten met hun zorguitgaven rond of iets boven het Europese gemiddelde,
terwijl de gezondheidsuitkomsten gunstig zijn. Dat wijst op een relatief efficiënte inzet van
middelen, zeker in vergelijking met landen waar de kosten aanzienlijk hoger liggen zonder
overeenkomstige gezondheidswinst.

5. Wat betekent dit voor Nederlanders die naar Frankrijk emigreren?

• Verwacht een andere medische cultuur: Franse artsen schrijven traditioneel sneller medicatie voor, al wordt dit steeds vaker afgeremd door richtlijnen en kostenbewust beleid.
• Leefstijl blijft doorslaggevend. Wie in Frankrijk actief blijft bewegen en preventief denkt,
  profiteert optimaal van de goede toegankelijkheid van de zorg.
• Kijk niet alleen naar aantallen pillen of zorgkosten, maar naar het geheel van uitkomsten,
  preventie en dagelijkse gewoonten.