1. Individuele afvalwaterzuivering (ANC)
De meeste Nederlanders met een (tweede) huis in Frankrijk wonen op het platteland en zijn daarom aangewezen op een individueel afvalwatersysteem (assainissement non collectif – ANC). Frankrijk telt anno 2025 nog steeds circa 5 à 6 miljoen van zulke woningen.
Volgens de Loi sur l’Eau en de nationale normen moet elke woning die niet op het openbare riool kan worden aangesloten beschikken over een conform ANC-systeem volgens DTU 64.1. Regenwater (eaux pluviales) moet altijd gescheiden worden afgevoerd. Sinds enkele jaren is bovendien de verplichting bij verkoop strenger: het verplichte SPANC-rapport mag maximaal drie jaar oud zijn en de koper moet een niet-conforme installatie binnen één jaar op norm brengen (Code de la Santé Publique, art. L1331-1-1).
2. Wettelijke eisen en afstandsregels
Belangrijkste nationale verplichtingen:
- Installatie verplicht wanneer rioolaansluiting niet redelijkerwijs mogelijk is.
- Minimale afstand tot drinkwaterbronnen: 35 m (kan lokaal verder worden aangescherpt).
- Lozing in putten, grotten of andere holtes is verboden.
- Alle huishoudelijke afvalwaters (wc, keuken, douche) moeten naar een fosse toutes eaux.
- Regenwater is strikt verboden in de fosse.
- Leegzuigen: minimaal elke 4 jaar of zodra het slibvolume 50% overschrijdt.
SPANC voert 3 soorten controles uit:
- Ontwerpcontrole vóór aanleg (conception).
- Uitvoeringscontrole na aanleg (bonne exécution).
- Periodieke controle elke 4–10 jaar (bon fonctionnement).
3. Oude installaties en de realiteit
Respectabele aantallen oude installaties functioneren technisch nog maar voldoen juridisch niet. Het veel toegepaste gedoogbeleid wordt steeds beperkter, vooral rond waterwingebieden (zones de protection des captages). Bij verkoop vervalt gedogen altijd.
Veel voorkomende problemen:
- Verzadigde of verstopt geraakte infiltratievelden.
- Ontbrekende of foute beluchting.
- Regenwaterafvoer op de fosse (verboden én schadelijk).
- Gebruik van verkeerde materialen (bv. regenpijpen als riolering).
4. Soorten water – verplicht gescheiden
- Eaux pluviales: regenwater → nooit naar de fosse.
- Eaux vannes: wc-water → verplicht naar de fosse.
- Eaux ménagères: keukenwater → via bac dégraisseur naar de fosse.
- Douche/bad: samen met wc-water of huishoudwater.
5. Opbouw en werking (met behoud van afbeeldingen)
Onderstaand de oorspronkelijke technische uitleg, aangevuld met 2025-duidingen. Afbeeldingen zijn intact.
Afbeelding 1
De septic tank (fosse toutes eaux) vangt het afvalwater op, laat slib bezinken en gebruikt bacteriële afbraak. Correcte beluchting (ontluchtingsleiding tot boven dakniveau) is essentieel en een veelvoorkomend afkeurpunt bij SPANC.
Afbeelding 2
De infiltratie gebeurt via geperforeerde buizen of via een zandfilter (lit filtrant).
Afbeelding 3
Afbeelding 4
6. Typische afmetingen volgens DTU 64.1
- Basisvolume: 3 m³ voor max. 3 personen of pièces principales.
- + 1 m³ per extra slaapkamer.
- Infiltratie: ± 25 meter per persoon, of 6 m³ lit filtrant.
- Bac dégraisseur: minimaal 200–500 L.
7. Gebruik & onderhoud – richtlijnen
Dos
- Regelmatig bacteriestarter gebruiken bij tweede woningen.
- Vet uit pannen verwijderen met keukenpapier.
- Vetafscheider 2–3× per jaar reinigen.
- Elke 3–4 jaar professioneel laten leegzuigen.
- Zorgen voor correcte beluchting tot boven dakniveau.
- Controleer dat regenwater nooit de fosse binnengaat.
Don’ts
- Geen javel/chloor of sterke chemicaliën.
- Geen maandverband, vochtige doekjes, tampons.
- Geen olie, verfafbijt, kwastenresten, oplosmiddelen.
- Geen antibiotica via de fosse indien te voorkomen.
- Nooit een voertuig boven een kunststof tank plaatsen.
- Geen bomen of diepwortelende planten boven het infiltratieveld.
8. Kosten
- SPANC-controle ontwerp: € 80–150
- SPANC-controle bij verkoop: € 100–200
- Bodemstudie / bureau d’études: € 400–900
- Aanleg compleet systeem: € 7.000–15.000
- Vidange (leegzuigen): € 180–350
De tank zelf (€ 400–600 in bouwmarkten) is maar een klein deel van de totale kosten. Grondwerk en infiltratie zijn de grootste posten. ANAH blijft subsidies verstrekken voor lage inkomens.
9. Overgang naar openbaar riool
Bij aanleg van een riolering:
- Ingangsleiding koppelen aan het nieuwe riool (bypass).
- Alle andere aansluitingen van de fosse verwijderen.
- Fosse leegzuigen.
- Fosse verwijderen of opvullen.
Nooit de uitlaat van de fosse op het riool aansluiten: dit veroorzaakt gasopbouw, verstopping en explosiegevaar.
10. Bord/waarschuwing voor gasten
Dit huis gebruikt een fosse septique.
Gebruik geen chloor of agressieve middelen, en gooi niets anders in het toilet dan normaal toiletpapier.
Vette pannen eerst met keukenpapier uitvegen.
11. Relevante normen en bronnen
- DTU 64.1 – Norme française assainissement non collectif
- Code de la Santé Publique – art. L1331-1-1
- Arrêté du 7 septembre 2009 modifié 2012
- SPANC – lokale voorschriften
- ANAH – financiële steun
© Christian von Klösterlein – geactualiseerd voor 2025