Belangrijke wijziging sinds 2020
Overzicht van het Franse rechtssysteem
Het Franse rechtssysteem is georganiseerd rond twee hoofdordes:
- De judiciaire orde (ordre judiciaire) – behandelt zaken tussen particulieren en strafzaken
- De administratieve orde (ordre administratif) – behandelt geschillen tussen burgers en de overheid
Binnen de judiciaire orde onderscheiden we drie grote rechtgebieden:
1. Burgerlijke rechtspraak
Voor geschillen tussen particulieren, bedrijven en andere private partijen.
2. Strafrechtspraak
Voor de berechting van strafbare feiten en misdrijven.
3. Gespecialiseerde rechtspraak
Voor specifieke rechtsgebieden zoals arbeidsrecht, handelsrecht, en jeugdrecht.
De belangrijkste tribunalen en hun bevoegdheden
Tribunal judiciaire (sinds 2020)
| Bevoegdheid | Bedrag/Type zaak | Bijzonderheden |
|---|---|---|
| Algemene burgerlijke zaken | Alle bedragen | Advocaat verplicht boven €10.000 |
| Familiezaken | Alle bedragen | Scheiding, voogdij, alimentatie |
| Erfrecht | Alle bedragen | Successiezaken |
| Onroerend goed | Alle bedragen | Eigendomsgeschillen, huurzaken |
| Hoger beroep mogelijk | Boven €5.000 | Tot €5.000 = einduitspraak |
Tribunal de proximité
De tribunaux de proximité zijn gespecialiseerde kamers van het tribunal judiciaire, gelokaliseerd in andere gemeenten dan het hoofdkantoor.
| Bevoegdheid | Bedrag | Procedure |
|---|---|---|
| Kleine burgerlijke geschillen | Tot €10.000 | Vereenvoudigde procedure |
| Bescherming van meerderjarigen | Alle bedragen | Curatele, bewind |
| Consumentenzaken | Tot €10.000 | Krediet, schuldhulpverlening |
Gespecialiseerde rechtbanken
Tribunaux de commerce
Behandelen geschillen tussen ondernemers en handelszaken. Rechters zijn gekozen zakenmensen (juges consulaires).
Conseils de prud’hommes
Arbeidsgeschillen tussen werknemers en werkgevers in de private sector. Paritair samengesteld uit vertegenwoordigers van werknemers en werkgevers.
Tribunaux paritaires des baux ruraux
Geschillen over pachtovereenkomsten in de landbouw.
Strafrechtspraak
Tribunal de police
Behandelt overtredingen (contraventions) – de minst ernstige strafbare feiten, zoals verkeersovertredingen.
Tribunal correctionnel
Behandelt wanbedrijven (délits) zoals diefstal, oplichting, of drugsgebruik. Straf tot 10 jaar gevangenis.
Cour d’assises
Behandelt misdrijven (crimes) – de zwaarste strafbare feiten. Jury van 3 beroepsrechters en 9 burgers. Één per departement.
Hogere rechtspraak
Cours d’appel (Hoven van Beroep)
Er zijn 36 cours d’appel in Frankrijk. Zij behandelen beroepen tegen uitspraken van tribunalen in eerste aanleg.
- Burgerlijke zaken: advocaat verplicht
- Strafzaken: beroep mogelijk tegen correctionele uitspraken
- Termijn: meestal 1 maand voor hoger beroep
Cour de cassation (Hoge Raad)
De hoogste rechtbank van de judiciaire orde. Controleert of het recht correct is toegepast, maar oordeelt niet opnieuw over de feiten.
- Behandelt pourvois en cassation
- Vijf kamers: 3 civiele, 1 strafrecht, 1 sociaal recht
- Vertegenwoordiging door gespecialiseerde advocaten verplicht
Administratieve rechtspraak
Tribunaux administratifs
Geschillen tussen burgers en overheidsinstanties: belastingen, bouwvergunningen, ambtenarenzaken.
Cours administratives d’appel
Hoger beroep in administratieve zaken.
Conseil d’État
Hoogste administratieve rechtbank, vergelijkbaar met de Cour de cassation voor administratieve zaken.
Praktische informatie voor geschillen
Welke rechtbank voor uw zaak?
| Type geschil | Bedrag | Rechtbank |
|---|---|---|
| Consumentengeschil | Tot €10.000 | Tribunal de proximité |
| Huurgeschil particulier | Elk bedrag | Tribunal judiciaire |
| Arbeidsconflict | Elk bedrag | Conseil de prud’hommes |
| Handelsgeschil | Elk bedrag | Tribunal de commerce |
| Belastingzaak | Elk bedrag | Tribunal administratif |
Vereenvoudigde procedures
Voor kleine vorderingen (tot €5.000):
- Verplichte bemiddelingspoging vóór gerechtelijke procedure
- Procedure via requête (eenvoudig verzoekschrift) mogelijk
- Geen advocaat verplicht
- Geen hoger beroep mogelijk (einduitspraak)
Online oplossingen
Voor vorderingen tot €5.000 kunt u gebruikmaken van CREDICYS, een online platform voor vereenvoudigde incasso van kleine vorderingen.
Recente hervormingen en ontwikkelingen
Loi de programmation de la justice 2023-2027
Deze wet voorziet in een massale uitbreiding van het justitiepersoneel:
- 1.500 nieuwe magistraten tot 2027
- 1.800 nieuwe griffiers
- 1.100 nieuwe attachés de justice (juridische assistenten)
Digitalisering van justitie
Frankrijk investeert zwaar in de digitalisering van gerechtelijke procedures:
- Online aangifte van zaken
- Elektronische communicatie tussen advocaten en rechtbanken
- Smartphone app voor juridische informatie
Versterking van alternatieve geschillenoplossing
Nieuwe regelgeving per juli 2025 versterkt mediation en andere vriendschappelijke oplossingsmethoden.
Nuttige links en bronnen
- Ministerie van Justitie Frankrijk
- Service-Public.fr – Justitie
- Justice.fr – Officiële informatiesite
- Légifrance – Franse wetgeving
- Cour de cassation
- Conseil d’État
- Conseil national des barreaux
Laatst bijgewerkt: januari 2025 | Bronnen: Ministerie van Justitie Frankrijk, Service-Public.fr, Légifrance, en officiële overheidspublicaties.
