Huisarts, specialist, tandarts

• De huisarts, de specialist
• De tandarts
• Vaccinatiekalender
• Ziek thuis blijven
• Ziek worden in je Franse vakantiehuis
• Zwangerschap en bevallen
• Taalhulp bij bezoek aan Franse dokter
• Woordenlijst medische termen

---

De huisarts, de specialist

Ook in Frankrijk bestaat de vrijheid om zelf de huisarts te kiezen, of het ziekenhuis waar je wilt worden opgenomen. Het is niet ongewoon dat men nogal eens wisselt van huisarts. Om ervan verzekerd te zijn dat de kosten van een huisartsbezoek worden vergoed, dan moet men een vaste ‘médecin traitant’ kiezen en deze keus doorgeven aan de verzekering. Een formulier hiervoor is verkrijgbaar bij de verzekering of bij de huisarts.
Wil men de kosten van de specialist vergoed krijgen, dan zal iedereen die ouder is dan zestien jaar ook in Frankrijk een verwijsbriefje nodig hebben van de médecin traitant, zeg maar behandelend geneesheer, meestal de huisarts. De verzekering zal derhalve ook het verwijsconsult van de huisarts vergoeden.

De club van verzekeraars van aanvullende ziektekostenverzekeringen heeft uitgezocht dat de Fransen die ten zuiden van de lijn Nantes-Mulhouse wonen een hogere levensverwachting hebben dan de Noord-Fransen. Ondanks die enkele lokale verschillen is de levensverwachting in Frankrijk de op één na hoogste ter wereld, Japan scoort nummer één. Vrouwen in Zuid-Frankrijk leven gemiddeld 1,2 jaar langer dan hun Noord-Franse zusters; mannen in het zuiden genieten zelfs 1,8 jaar langer van het mediterrane leven. De meeste honderdjarigen zijn te vinden in de departementen Limousin, Auvergne, Ariège en Gers. Maar de categorie bewoners die in en rondom Parijs leven, hebben de zuiderlingen op dit punt wat ingehaald, zo leert weer een ander – statistisch – onderzoek. De regio Midi-Pyrénées is niet langer het gebied waar de mannen de beste levensverwachting hebben. Het Franse CBS (l’INSEE) stelde vast,  dat Ile de France de  zuidelijke regio heeft ingehaald. In 1990 scoorden de twee regio’s nog gelijk. De inwoners van Ile de France scoren gemiddeld anderhalf jaar hoger dan het landelijke gemiddelde. Men constateert dat mensen uit de betere milieus, die goed zijn opgeleid, gezonder leven dan de werkende klasse, maar dat is uiteraard niet een typisch Frans verschijnsel. Dat Frankrijk zo ‘gezond’ is, is vooral te danken aan de wat andere leefwijzen van de Fransen: beter eten, meer bewegen. Bij een groot Europees onderzoek naar de leefomstandigheden zegt slechts 23% van de Fransen nooit aan lichaamsbeweging te doen; voor Nederland is dat percentage 28. Nog wat andere cijfers: 33% van de Fransen rookt, dat is 24% van de Nederlanders, maar 20% van de Fransen vindt zichzelf te zwaar (26% van de Nederlanders.)

Hoewel de algemene levensverwachting  in Frankrijk dus hoog is, blijft de vroegtijdige, soms vermijdbare dood van sommige categorieën inwoners zorgen baren. Het gaat hierbij om alcohol- en tabaksverslaving, aids, rijgedrag en sinds enige jaren ook zwaarlijvigheid. Ook de methoden, organisatie en apparatuur om vroegtijdig ziekten als kanker op te sporen houden in Frankrijk nog geen gelijke tred met de behoeften daaraan bij de bevolking. De gedwongen werkweek van 35 uur in de ziekenhuizen speelt hierbij een negatieve rol.

Het aantal huisartsen en specialisten zal in de komende twintig jaar vooral op het platteland aanzienlijk dalen. De artsendichtheid zal tot 2025 tot 280 artsen per 100.000 inwoners (nu 350.) Vooral in het zuidoosten zal het bestaande tekort verder oplopen, zo luidt de verwachting. Ondanks een verhoging van de numerus clausus blijken toch steeds minder studenten te kiezen voor het artsenvak, met als aangevoerde argumenten: te veel werk, te grote aanslag op het gezinsleven, te grote medische en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Franse medische studenten willen veel vaker specialist worden dan huisarts en als ze toch huisarts worden, dan het liefst in de stedelijke gebieden waar de werkdruk lager is. De toestroom daarentegen van vroedvrouwen en zelfstandige verpleegsters zal niet zo drastisch dalen, doordat de opleidingscapaciteit meer gelijke tred houdt met het op te vangen verloop als gevolg van pensionering.

De meest bedreigde categorie zijn de controlerende geneesheren (médecins du travail), de oogartsen, de huidartsen en de reumatologen. De overheid heeft de ernst van de zaak erkend en heeft in haar wet Hôpital, patients, santé, territoire wat maatregelen aangekondigd, zoals financiële en fiscale prikkels aan jonge artsen om zich in de schaars bedeelde gebieden te vestigen. Ook is er het plan om sommige studiebeperkingen ) op te heffen. De situatie heet verontrustend, omdat een sterk vergrijzende bevolking juist meer medici verlangt. De verschillen per regio blijken groot. De grote stedelijke gebieden die beschikken over een academisch ziekenhuis, centre hospitalo-universitaires (CHU), zullen het minst worden getroffen door de dalende artsendichtheid, terwijl de buitengebieden, de voorsteden en de middelgrote steden sterk worden getroffen. Regionaal bezien zijn de onevenwichtigheden in de bereikbaarheid van artsen niet dezelfde: in Languedoc-Roussillon zal de artsendichtheid met ruim 30% terugelopen, op Corsica met 35% en in PACA (Alpen, Côte d’ Azur) met 25%, terwijl in de Auvergne, Bretagne en Lotharingen er meer artsen en specialisten bijkomen, ongeveer 10%.

---

Pleidooi voor meer dwang bij vestiging plattelandsdokters

Artsen die zich willen vestigen in gebieden waar al meer dan voldoende artsen zijn gevestigd, zouden moeten worden uitgesloten van het vergoedingensysteem van de Sécurité sociale. Dat is een voorstel van enkele leden van de Franse Eerste Kamer, neergelegd in een rapport dat algemene instemming heeft gevonden. Met uitzondering van de artsen zijn alle overige medische banen in de gezondheidszorg gereguleerd, zoals de spreiding over het Franse grondgebied. Jonge artsen blijken in meerderheid te kiezen voor de meer gerieflijke posten in stedelijke gebieden en weigeren veelal een praktijk op het platteland te beginnen.

Veel gepensioneerde artsen blijken à la campagne niet te worden opgevolgd door nieuwkomers. De senatoren willen de absolute vestigingsvrijheid van artsen beperken, zoadat er er een einde komt aan de leegloop van artsen op het platteland. De Franse bevolking kan over het algemeen nog redelijk goed terecht bij de huisartsen, maar de beschikbaarheid van specialisten is aanzienlijk slechter. Men spreekt van medische woestijnen, zones waarin de artsendichtheid 60% lager is dan het gemiddelde. 19% van de bevolking leeft in een gebied waar geen oogarts is gevestigd, 14% kan niet terecht bij een gynaecoloog en 13% moet een reis maken om een kinderarts te bezoeken.

Concreet stellen de senatoren voor om dokters uit te sluiten van het verzekeringssysteem van de Assurance maladie van de Sécu als zij een praktijk openen in gebieden die zijn oververtegenwoordigd. Dat betekent dat hun patiënten geen terugbetalingen meer ontvangen van de Sécu. Jonge artsen zouden op deze manier worden afgeschrikt om zich in dergelijk streken te vestigen. In 2008 werd een dergelijke maatregel al uitgevaardigd voor de vrije verpleegster. In drie jaar tijd bleek een stijging van 33% op te treden bij de vestiging in de déserts médicaux van deze infirmières.

Voor jonge afgestudeerde specialisten bestaat al een regeling waarbij zij gedurende twee jaar na hun afsteden verplicht moeten werken in kleine ziekenhuizen van de departementshoofdsteden die problemen hebben bij het aantrekken van medische specialisten. Dit systeem zou volgens de senatoren algemeen moeten wordentoegepast en ook zou de bestaande numerus clausus (beperkte toelating tot de studie) niet meer landelijk, maar regionaal moeten worden bepaald. De minister van Gezondheidszorg heeft eerder al laten weten het probleem te willen oplossen door jonge artsen die zich in de tekortgebieden gaan vestigen, financieel aan te sporen door een tijdelijke inkomensgarantie voor te stellen.
(12.02.13)

---

Platteland steeds meer verstoken van huisartsen en specialisten


Te midden van de zeer moeizaam verlopende onderhandelingen tussen de medische specialisten en hun tegenspelers (ziekenfondsen en de aanvullende verzekeraars), heeft de consumentenorganisatie Que Choisir een overzicht gegeven van de gebieden waar ernstige tekorten zijn ontstaan aan artsen.

Op een interactieve kaart van Frankrijk zijn op internet per gemeente gegevens verzameld over de verspreiding van vier categorieën artsen: huisarten, oogartsen, vrouwenartsen en kinderartsen. Ook zijn de gehanteerde tarieven weergegeven.

De onderzoekers constateren uit hun studie dat een ‘ontoelaatbare breuk’ is ontstaan in de toegankelijkheid tot de medische zorg. De Franse bevolking kan over het algemeen nog redelijk goed terecht bij de huisartsen, maar de beschikbaarheid van specialisten is aanzienlijk slechter. Men spreekt van medische woestijnen, zones waarin de artsendichtheid 60% lager is dan het gemiddelde. 19% van de bevolking leeft in een gebied waar geen oogarts is gevestigd, 14% kan niet terecht bij een gynaecoloog en 13% moet een reis maken om een kinderarts te bezoeken.

Naast de geografische ongelijke verdeling verslechtert de toegankelijkheid van de specialisten verder wegens de hoge tarieven van de vrij gevestigde specialisten die hoge honoraria berekenen die niet of nauwelijks worden vergoed. Patiënten met lage inkomens zullen geen consulten aanvragen bij dergelijke artsen, zodat het percentage van het niet beschikbaar zijn van oogartsen in de medische woestijn stijgt van 19 naar 45%, van vrouwenartsen van 13 naar 45% en van kinderartsen van 13 naar 28%. Wie de overschrijding van de honoraria van de oogartsen voor eigen rekening neemt, moet bovendien gemiddeld 79 dagen wachten op een afspraak. Wie een arts bezoekt die zich houdt aan de tarieven van de Sécu moet rekening houden met een wachttijd van 131 dagen voor een bezoek aan de ‘ophto’.

Volgens Que Choisir zou het probleem op termijn kunnen worden opgelost als de politiek met regels komt over de beperking van de vestiging van artsen in gebieden waar de beschikbaarheid meer dan voldoende is. Het excessief overschrijden van de honoraria zou geleidelijk moeten verdwijnen totdat een plafond is bereikt van 40% boven het tarief van de Sécu; de helft daarvan zou dan moeten worden vergoed door de mutuelles.

---

Meer medici willen zich aansluiten bij netwerk ‘mutuelles’

Brildragers en bezitters van implantaten zijn al bekend met het systeem van de zorgnetwerken van de aanvullende verzekeringen. Zonder het soms te weten zijn zij geholpen en behandeld binnen deze ‘réseaux de soins‘, waarin men zich kan wenden tot een door een mutuelle of particuliere verzekeraar erkende opticien of tandarts. In dergelijk netwerken zijn de tarieven soms wat redelijker, zijn de vergoedingen hoger en wordt de afrekening direct door de mutuelle of verzekeraar geregeld, het systeem van le tiers payant. Andere medische beroepsgroepen studeren op de mogelijkheid om ook binnen het systeem van de zorgnetwerken te komen. Het gaat hierbij om chirurgen, anesthseisten en verloskundigen in de privé ziekenhuizen. Deze groep van de vrije specialisten, verenigd in Le Bloc, is onderhandelingen hierover begonnen met artsenorganisatie, de Sécu en de aanbieders van de aanvullende verzekeringen. Als de nieuwe beroepsgroepen een contract afsluiten met een mutuelle, zullen zij gehouden zijn de toegestane tariefsoverschrijdingen te plafonneren, zodat de mutuelles de overschrijdingen volledig kunnen blijven vergoeden. Want op dit punt is het een rommeltje geworden in Frankrijk, waarbij de overschrijdingen van de honoraria in sommige gebieden de pan uitrijzen en de mutuelles de verschillen tussen de Sécu-tarieven en de hoge honoraria niet altijd meer integraal vergoeden. Met name in en rond Parijs, in PACA (Provence, Alpes, Côte d’Azur) maar ook al in Rhône-Alpes en de Elzas vragen de specialisten steeds hogere honoraria. De overschrijdingen die Le Bloc voorstelt, zouden zich moeten bewegen tussen de 50 en 150% van het Sécu-tarief.

---

Wegens het chronische tekort aan oogartsen, de ophtalmos, mogen opticiens nu ook zelf oogonderzoek doen en correcties aanbrengen. Het wijzigen van de sterkte van brillenglazen bij de vervanging van een bril is alleen mogelijk voor personen van zestien jaar en ouder en onder de voorwaarde dat de oogarts deze mogelijkheid niet heeft uitgesloten. Het recept dient niet ouder  dan drie jaar te zijn. Als de opticien de sterkte van de glazen wijzigt, moet hij de oogarts daarvan op de hoogte stellen. Het raadplegen van deze specialist blijft nodig bij het voor de eerste keer voorschrijven van glazen voor verziendheid. Er werken nu 5500 oogartsen, maar in 2030 zijn dat er nog 3590. De wachttijden lopen uiteen van een dag tot een jaar. Vooral in midden-Frankrijk zijn de oogartsen zeer dun gezaaid. Veel gaan met pensioen, maar er komen wegens de numerus clausus maar 80 per jaar nieuwe bij. Brillen zijn buitengewoon duur in Frankrijk en ziekenfonds en mutuelles vergoeden uiterst bescheiden. Steeds meer mensen kopen daarom hun bril via internet.

---

Franse brillen veel te duur

Volgens onderzoek van de Franse consumentenorganisatie Que Choisir kost een bril in Frankrijk gemiddeld € 470, meer dan het vijfvoudige van een bril uit de buurlanden Duitsland of Italië. De enige verklaring hiervoor: te hoge winstmarges voor de opticiens die de laatste jaren als paddenstoelen uit de grond zijn gerezen. De winsten uit de enorme marges verdwijnen niet alle in de zakken van de opticiens zelf, maar worden ook gebruikt voor de financiering van de vaste lasten zoals huren, salarissen en vooral marketing.

Sinds het begin van deze eeuw is het aantal vestigingen van opticiens en brillenwinkels van de mutuelles (aanvullende ziektekostenverzekeringen) met bijna de helft toegenomen, terwijl de behoefte aan brillen en lenzen in die periode met 13% is gestegen. Gemiddeld verkoopt een brillenwinkel nu 2,8 bril per dag, zonder dat de rentabiliteit van de zaak in gevaar komt. Consumenten blijken niet over de middelen te beschikken om door de hogere concurrentie voordelen te behalen, stelt de consumentenorganisatie vast. Dat valt onder meer te verklaren uit de hoge vergoedingen die de aanvullende verzekeraars nog steeds betalen. Dat wordt overigens bestreden door deze mutuelles die de opticiens ervan beschuldigen eerst aan de klant te vragen hoeveel de mutuelle vergoedt. Pas met die wetenschap wordt dan een maximum prijs vastgesteld. Ook het argument van de opticiens dat de hoge prijs mede wordt bepaald door de hoge kwaliteit van de glazen en de bijzondere service, wordt gelogenstraft door het onderzoek. De tevredenheid over de diensten van de opticiens is in Frankrijk vrijwel de laagste van Europa. De Franse concurrentie-autoriteit is begonnen met een onderzoek naar de prijsvorming van de brillen, onder meer op grond van de constatering van Meetic die brillen via internet tracht te verkopen, dat de opticiens en glazenfabrikant Essilor samenspannen tegen de opkomst van de niet te stuiten verkoop online.
(30.04.13)

---

Brilpassen voor ouderen met zeer lage inkomens

De vereniging Optique solidaire heeft een brilpas gelanceerd, een pass lunettes, bedoeld voor ouderen met bescheiden inkomens. De pas moet het mogelijk maken dat deze personen gemakkelijker toegang krijgen tot de oogheelkundige zorg en brillen tegen kostprijs kunnen kopen. De vergoeding voor brillen door de Sécu is zeer matig. De pas geldt voor mensen die vallen onder de ACS (aide à la complémentaire santé) en een inkomen hebben tussen de € 648 en € 816. Zulke lage inkomens komen bij ouderen nog veelvuldig voor in Frankrijk. Mensen met inkomens beneden de € 648 vallen onder de CMU-C (complémentaire de la couverture maladie universelle) en kunnen een bril per jaar krijgen. De betrokken bevolkingsgroep wordt vaak dubbel getroffen doordat zij wegens de leeftijd vaak duurdere brillen moeten kopen en wegens de hoge kosten niet een aanvullende verzekering kunnen afsluiten. De pass lunettes maakt het mogelijk een bezoek aan een oogarts af te leggen tegen het Sécu-tarief en daarna een afspraak te maken bij de opticien, aangesloten bij de vereniging Optique solidaire. Deze biedt een keuze uit 11 monturen met multifocale glazen. Aan de brilpas werken 483 opticiens mee, 13 mutuelles (aanvullende verzekeringen) en de fabrikant Essilor. Ook de Franse oogartsen doen via hun beroepsorganisatie mee met de actie.
(18.05.12)

---

Veel Fransen zien af van doktersbezoek: geen geld

Volgens nieuw onderzoek ziet één op de drie Fransen af van medische zorg voor zichzelf of voor een gezinslid. De belangrijkste reden daarvan is het gebrek aan financiële middelen. Dat geldt voor 72% van de groep ondervraagde personen. Voor 21% van hen waren de lange wachttijden om een afspraak te kunnen maken de reden om dan maar niet naar de specialist te gaan en voor 18% was de noodzaak niet zo groot.

Slechts weinig Fransen laten zich voor artsenbezoek ontmoedigen door de afstand naar de dokterspraktijk (4%), door angst (5%) of door moeilijkheden om een afspraak te maken (7%). Het afzien van het raadplegen van een arts komt vooral voor (40%) bij mensen van 50 tot 65 jaar en gebeurt het vaakst (60%) onder mensen van wie het maandelijkse netto gezinsinkomen lager is dan € 1200. Het niet gebruiken van medische zorg manifesteert zich het meest bij de tandartsenzorg. Zes van de tien Fransen die zeggen dat zij moeten afzien van zorg, denken daarbij in de eerste plaats aan de tandarts, 37% bezoekt dan niet de oogarts. De andere typen van medische zorg hebben minder te maken met uitstel of afstel van bezoek: huidarts (voor 18% van de ondervraagden), fysiotherapeut (16%), huisarts (15%), orthopeed (8%), kinderarts (1%) of radioloog (13%).
(23.11.12)

---

In de grote steden is het niet gebruikelijk dat de huisarts visites (visite à domicile) rijdt, zoals à la campagne nog wel gebeurt. Bij plotselinge ziekteproblemen bel je namelijk het dichtstbijzijnde ziekenhuis of het alarmnummer 15. Huisartsen houden vaak ook spreekuur (visite médicale) ’s avonds en op zaterdagmorgen. Veel solo-huisartsen zijn soms moeilijk te bereiken, want zij beschikken niet over een fulltime werkende assistente, dus een afspraak maken is lastig. Ook zit je daar soms heel lang in de wachtkamer. In een groepspraktijk (cabinet médical) is dat beter geregeld en zijn er  korte wachttijden. Praktijkverpleegkundigen bestaan niet in Frankrijk en assistenten doen geen medische verrichtingen zoals bloeddruk opmeten en vaccinaties. Dat doet de dokter allemaal zelf en hij werkt over het algemeen wat minder protocollair dan zijn Nederlandse collega. Veel Franse artsen spreken alleen Frans en onderscheiden zich daarbij niet negatief van andere universitair geschoolden. In Frankrijk spreek je Frans en een enkele enthousiasteling wil wat woorden Engels spreken.

---

Uit de weblogs

Mocht ik even binnen komen?

We hadden van iemand gehoord dat er een Nederlands sprekende huisarts een stadje verderop zijn praktijk had. In het Frans zou het wel gaan maar je emoties en zeer specifieke dingen zijn toch beter uit te leggen in je eigen taal. Ik ben nogal een lastpak bij de huisarts, ben het praktisch nooit eens en doe er alles aan om iets voor elkaar te krijgen en zo’n lastpak, dat wil ik vooral blijven, dus ik moet de beste man wel aardig vinden. Dus vandaag m’n peugeotje maar weer eens uit de schuur gehaald. Gelukkig helemaal droog! Alleen doordat de ramen open hadden gestaan had een mus/zwaluw even een spoor op mijn dashboard achtergelaten. Agh, valt toch niet op bij mijn auto.Na nog maar wat ducktape over het dak te hebben geplakt (zelfs na epoxy, rubber etc nog steeds niet waterdicht) lekker weer tuffen door de bergen en op naar de huisarts zo’n half uurtje verderop. Auto geparkeerd bij de dichtstbijzijnde supermarkt. Deur dichtgegooid, op slot, geen idee wie die auto of inhoud zou willen hebben maar agh zo krijg ik nog het idee dat ik een mooie auto heb. Vervolgens naar de stoep lopen, over willen steken en de logica niet inzien van het plaatsen van meters- lange hekjes voor de huisartsenpost. Over hekje heen geklommen en naar binnen. Op de deur stond: ‘pas op, zeer gladde vloeren’. Zal er wel met een reden hangen. Ik vond het namelijk wel meevallen maar zie al voor me dat iemand er heen kwam die zijn vinger tussen de deur had gehad en eruit kwam met een gebroken heup. Bij de assistente eerst even netjes melden dat je er bent, duidelijk je naam opgeven en vervolgens wachten in de wachtkamer.

Lees verder op de weblog van C’est parti!

---

De kosten van een huisartsvisite aan huis worden vergoed voor mensen van 75 jaar en ouder die aan een langdurige ziekte lijden (affection de longue durée (ALD) en daarbij een 100% vergoeding kennen. Verder komen voor vergoeding in aanmerking de ouderen die steun genieten onder de APA (allocation personnalisée d’autonomie), patiënten die zich niet kunnen verplaatsen als gevolg van een hersenattaque (accident vasculaire cérébral), lijden aan MS en patiënten die thuis herstellen van een operatie. Het is verder aan de arts zelf te beoordelen of bij uitzondering een volledige vergoeding moet worden toegekend, zoals bij het slecht ter been zijn of het in afzondering leven.  Tarief huisarts die thuis komt: € 32 (€ 60,50 ’s avonds, € 65,50 ’s nachts en € 44,60 in het weekeinde). De Sécu vergoedt dit als een consult bij de dokter niet mogelijk was. Bij plotselinge ziekteproblemen bel je het dichtstbijzijnde ziekenhuis of het alarmnummer 15. Huisartsen houden vaak ook spreekuur (visite médicale) ’s avonds en op zaterdagmorgen. Veel solo-huisartsen zijn soms moeilijk te bereiken, want zij beschikken niet over een een fulltime werkende assistente, dus een afspraak maken is lastig. Ook zit je daar soms heel lang in de wachtkamer. In een groepspraktijk (cabinet médical) is dat beter geregeld en zijn er  korte wachttijden.

Wie geen médecin traitant aanwijst, zal minder vergoed krijgen van de verzekering, 30% bij een eigenmachtig consult bij een specialist. Geen verwijzing is nodig voor een bezoek aan de kinderarts, de oogarts, de vrouwenarts of de tandarts, bij dringende gevallen of bij behandeling van chronische ziekten.

De kosten van een huisartsvisite aan huis worden vergoed voor mensen van 75 jaar en ouder die aan een langdurige ziekte lijden (affection de longue durée (ALD) en daarbij een 100% vergoeding kennen. Verder komen voor vergoeding in aanmerking de ouderen die steun genieten onder de APA (allocation personnalisée d’autonomie), patiënten die zich niet kunnen verplaatsen als gevolg van een hersenattaque (accident vasculaire cérébral), lijden aan MS en patiënten die thuis herstellen van een operatie. Het is verder aan de arts zelf te beoordelen of bij uitzondering een volledige vergoeding moet worden toegekend, zoals bij het slecht ter been zijn of het in afzondering leven. Tarief huisarts die thuis komt: € 32 (€ 60,50 ’s avonds, € 65,50 ’s nachts en € 44,60 in het weekeinde). De Sécu vergoedt dit als een consult bij de dokter niet mogelijk was.

Het is de gewoonte de huisarts (le médecin généraliste, ook wel médecin de famille of omnipracticien genoemd en vaak in het argot toubib ) na een bezoek op het spreekuur contant of per cheque te betalen: € 23, dat is € 24 voor een onderzoek van een kind van twee tot zes jaar; de verzekering of het ziekenfonds betaalt € 15,40 terug van het gewone honorarium minus de € 1 die iedereen als eigen bijdrage moet betalen bij elk bezoek aan een arts; het restant komt van de aanvullende verzekering. Ook zijn er nog dokters met het bordje aan de deur: non conventionné. Deze geneesheer acht zijn bekwaamheden zo hoog dat hij eigen tarieven berekent. Het ziekenfonds vergoedt enkele euro’s daarvan, de rest moet komen van de mutuelle of gedeeltelijk uit eigen portemonnee, de bekende ticket modérateur, het eigen risico. Alternatieve geneeswijzen worden niet of nauwelijks vergoed in Frankrijk. Bij de koop van medicijnen en het inroepen van paramedische zorg (fysio, verpleegster thuis) wordt € 0,50 niet vergoed. Ook moet bij een consult aan een arts zelf € 1 worden bijgedragen. Bij het vervoer van zieken per ambulance of taxi is de eigen bijdrage € 2. Per persoon is een plafond vastgesteld van € 50 per jaar aan eigen bijdragen. Vrijgesteld zijn ingeschrevenen bij de CMU (couverture maladie universelle), zwangere vrouwen en minderjarige kinderen.

---

Extraatje voor huisartsen

Huisartsen die meewerken aan een preventieplan voor hun patiënten zullen tot € 7 per jaar per patiënt ontvangen. Het gaat om het verhogen van activiteiten als het laten inenten van ouderen of het stimuleren van onderzoeken als borstonderzoek bij vrouwen. De actie is gedoopt als Capi, contrat d’amélioration des pratiques individuelles.   Naast het stimuleren van onderzoeken naar bijvoorbeeld borstkanker gelden de beloningen ook als de huisartsen meer generieke geneesmiddelen voorschrijven. Artsen die het contract hebben getekend voor drie jaar zijn onder meer verplicht om 75% van de 65-jarigen een anti-griepprik voor te schrijven en zal van de anti-bioticarecepten 90% generiek moeten zijn. Ook medicijnen tegen hoge bloeddruk en anti-depressiva zullen hoofdzakelijk generiek moeten zijn en aspirine moet in de plaats komen van de gebruikelijke bloedverdunners. Het Franse huisartsensyndicaat en andere artsenorganisaties zijn niet blij met deze als technocratisering omschreven contracten tussen verzekering en huisartsenpraktijk. Men begrijpt daar wel dat het initiatief vooral is bedoeld om de kosten van de Sécu te drukken, maar in plaats van formuliertjes invullen en patiënten domweg verwijzen naar onderzoekcentra, zou de huisarts meer middelen moeten krijgen om patiënten individueel te begeleiden. Principiëler is echter het bezwaar dat de Franse caisses zich gaan bemoeien met de manier waarop een huisarts zijn relaties met de patiënten moet gaan onderhouden. Ondertussen blijkt wel dat veel artsen het Capi-contract hebben ondertekend.

Huisartsen krijgen extraatje van ziekenfonds

Sinds 1 januari 2012 geldt een maatregel waarbij het Franse ziekenfondswezen, Assurance Maladie van de Sécurité sociale (‘Sécu), financiële beloningen uitreikt aan (huis)artsen die zich extra inspannen bij de voorkoming van ziekten, het volgen van hun patiënten en het letten op de kosten. Begonnen is met de uitbetaling aan 75.400 artsen die in aanmerking komen voor de premie, gemiddeld € 5365. Volgens de overkoepelende organisatie CNAM (Caisse nationale de l’assurance maladie) heeft ongeveer de helft van de artsen de doelstellingen gehaald in het eerste jaar van inwerkingtreding.

De kosten voor de Sécu zijn € 282 miljoen, een niet onaanzienlijke som. De honoraria zijn de laatste twee jaarechter niet verhoogd en de extra preventieve zorg van de artsen heeft hier en daar tot kostenbesparingen geleid. Geconstateerd is dat de dokters vooruitgang boekten bij het volgen van patiënten met suikerziekte en dat bij hen vaker (bloed)onderzoek wordt uitgevoerd. Ook zijn de Franse artsen minder antibiotica gaan voorschrijven en minder kalmeringsmiddelen aan ouderen. Volgens de CNAM is men hierbij op de goede weg. Driekwart van de artsen is ook begonnen met het bijhouden van een eigentijds patiëntendossier. Het voorschrijven van generieke geneesmiddelen is verder toegenomen, met name die van anti-cholesterolpillen en medicijnen tegen hoge bloeddruk. Weinig vorderingen zijn gemaakt bij het borstonderzoek bij vrouwen van 50 jaar en ouder. Het aantal onderzoeken is stabiel, maar te laag. Dat geldt in sterkere mate voor het doen uitvoeren van uitstrijkjes en het verstrekken van de anti-griepprik bij oudere mensen. Bij het publiek heerst minder vertrouwen over het nut van de preventie hierbij.
(10.04.13)

---

Iedereen die een Carte vitale bezit, kan de openstelling van het medisch dossier aanvragen. Het DMP (dossier médical personnel) – alleen via internet te raadplegen – is een bestand met de relevante medische gegevens, waarvan de uitwisseling tussen professionelen de kwaliteit van de informatie kan verbeteren en tot kostenbeparingen kan leiden door bijvoorbeeld dubbele onderzoeken en overbodige artsenbezoeken te vermijden. De informatie bestaat uit acht onderdelen: persoonlijke gegevens, behandelingen en recepten, verslagen van ziekenhuisbezoek en andere consulten, scans, foto’s e.d., uitslagen laboratoriumonderzoek (bloed, urine), oproepen tot vaccinaties en preventieve onderzoeken, (sport)certificaten van gezondheid e.d. In een persoonlijke ruimte kan de kaarthouder zelf gegevens invoeren. Om veiligheidsredenen kan het – niet verplichte – dossier alleen worden aangemaakt via bemiddeling van de (huis)arts. Deze laatste heeft pas toegang tot internet als hij of zij een speciale toegangscode gebruikt. De procedure luidt verder als volgt: de arts overhandigt informatiemateriaal en als de patiënt zijn toestemming heeft gegeven, maakt de dokter op www.dmp.gouv.fr een dossier aan op basis van de gegevens op de Carte vitale. De operatie leidt tot de vaststelling van een nieuw nummer, de INS, Identification national de santé. Ten slotte ontvangt de patiënt een document met daarop de toegangscode en een wachtwoord. De laatste kan de kaarthouder zelf weer wijzigen en hij ontvangt het nieuwe password via de mobiele telefoon of per e-mail. De patiënt bepaalt wie het dossier mogen raadplegen. Bedrijfsartsen en controlerende geneesheren van de verzekeringen krijgen geen toegang tot het DMP. De overigen, zoals artsen, apothekers, tandartsen, infirmières, fysiotherapeuten, kunnen niet zien welk medische gegevens andere disciplines hebben gedeponeerd. Een fysio kan zien welke afspraken er zijn gemaakt, maar hij kan niet de afspraken zien die bijvoorbeeld bij de psycholoog zijn gemaakt. Een patiënt kan sommige gegevens verbergen, zoals een tijdelijke depressie, een zwangerschapsonderbreking. In noodgevallen kan personeel van de Samu of andere eerstehulpdiensten toegang krijgen tot het medische dossier. De patiënt kan dit later controleren. Hij heeft ten slotte nog de keus om het DMP te sluiten, de gegevens zullen 10 jaar worden bewaard. Binnen die periode kan hij ook weer vragen om het dossier te heropenen. Als hij echter vraagt zijn DMP te vernietigen, zullen alle opgeslagen gegevens definitief verloren zijn.

---

Het Franse ziekenfonds gaat minder vergoeden

In 2014 mogen de kosten van het Franse ziekenfonds ondanks vergrijzing en nieuwe dure behandelingstechnieken niet meer dan met 2,4% toenemen. Om deze doelstelling te halen is de Caisse nationale d’assurance-maladie (CNAM) met voorstellen gekomen om verder te bezuinigen op vergoedingen van medicijnen en chirurgische ingrepen. Sommige dure medicijnen zullen worden vergoed op basis van de prijs van generieke middelen, zoals Lucentis tegen netvliesveroudering en Crestor, een anticholesterolpil. De besparing zal hier € 750 miljoen zijn.

Ook gaat de kaasschaaf over de vergoedingen van generieke middelen, omdat deze over het algemeen nog te duur zijn in Frankrijk. De Franse gezondheidsdienst heeft een overzicht gegeven van de medicijnenverkoop in 2012 en constateert daarbij dat men nog gemiddeld 48 doosjes pillen per jaar per Franse inwoner laat verstrekken. Er is wel sprake van een lichte teruggang van de omzet in geld doordat de prijzen van de geneesmiddelen door een toenemend gebruik van generieke middelen aan het dalen zijn. Vorig jaar was 1 op de 4 verkochte medicijnen generiek, tegen 1 op 5 het jaar daarvoor. De totale geldomzet van geneesmiddelen daarlde daardoor 1,5% en kwam op € 27,2 miljard (€ 21,1 miljard via de apotheken en € 6,1 miljard in de ziekenhuizen). De verstrekking in de ziekenhuis neemt toe en die via de pharmaciens daalt iets.

Ook bloedverdunners en medische apparatuur voor suikerzieken en orthopedische hulpmiddelen zijn in vergelijking met omringende landen te duur. Een lagere vergoeding moet hier €150 miljoen opbrengen. Verder denkt de CNAM aan een beheersing van de remboursements van de kosten van de medische laboratoria. Er is met deze sector overleg gaande om de prijzen de komende drie jaar te stabiliseren en mogelijk ook te verlagen. Bovendien moet het overvloedige aantal onderzoeken worden beperkt. Mensen die geopereerd zijn voor een blindedarmontsteking of carpale tunnelsyndroom moeten veel sneller weer aan het werk gaan dan nu nog het geval is. Het terugdringen van het arbeidsverzuim bij deze situaties moet een besparing van € 70 miljoen opleveren. Nogal wat ziekenhuizen gaan systematisch te snel over op het uitvoeren van eenvoudige operaties zoals die van het carpaalsyndroom en de appendix. Deze ziekenhuizenmoeten, zo wil één van de 27 voorstellen, eerst via de arts van het ziekenfonds toestemming vragen. Ook wordt te snel overgegaan tot prostaatoperaties. Evenals het geval is bij de opsporingscontrole, moet ook een operatie niet meer worden uitgevoerd bij mannen van 75 jaar en ouder. De staaroperaties zouden geleidelijk aan goedkoper moeten worden. In Frankrijk zijn deze operaties ‘significant’ hoger dan in Duitsland of Engeland.

Pleidooi voor het doorbreken van het monopolie van apothekers

Ook van andere kanten komen voorstellen om de kosten te beperken. De Franse mededingingsautoriteit wil dat er een einde komt aan de monopoliepositie van de Franse apothekers bij de verkoop van receptloze middelen. Er zijn soms zeer grote verschillen in de prijzen van de medicijnen die niet door het ziekenfonds worden vergoed en nauwelijks bekend zijn bij de consumenten. Over het algemeen zijn de consumenten een kwart goedkoper uit bij een gedeeltelijke doorbreking van het monopolie, zoals in Italië is gebeurd, aldus de Autorité de la concurrence. Michel-Édouard Leclerc, baas van de groep Leclerc, die al geruime tijd strijd levert om in of bij zijn hypermarchés middelen te kunnen verkopen, meent dat uitvoering van het idee van de Autoriteit een aanzienlijke vooruitgang zou betekenen. Met België en Spanje is Frankrijk het laatste land dat weigert om de markt vrij te maken. Volgens de apothekers zijn de besparingen voor de consument die receptvrije artikelen kopen – gemiddeld voor € 58 per jaar – klein. In werkelijkheid zou het de Autoriteit gaan om het laten dalen van het overvloedige aantal apotheken en daarmee een verlaging van het medicijnengebruik. De overheid heeft inmiddels laten weten de verkoop op grote schaal van geneesmiddelen in supermarkten niet te zullen bevorderen. De farmaceutische industrie beschikt volgens de concurrentie-autoriteit over technieken om de introductie van generieke middelen af te remmen. Enkele weken geleden liep Sanofi een boete van € 40 miljoen op wegens het zwartmaken van de generieke produkten van zijn bloedverdunner Plavix.
(14.07.13)

---

In de komende jaren zal het mogelijk worden om via internet de (huis)arts te raadplegen. Doktersrecepten kunnen dan ook per e-mail worden verzonden. Een decreet van de Franse overheid heeft hiertoe de weg vrijgemaakt. De ontwikkeling van deze télémédecine moet het mogelijk maken dat een patiënt op afstand een consult heeft met een arts, de téléconsultation. De téléexpertise is bedoeld om medici onderling online te laten overleggen over het stellen van een diagnose en de  télésurveillance biedt de mogelijkheid om op afstand de noodzakelijke patiëntgegevens te raadplegen. Het gebruikmaken van de internetmogelijkheden kan een oplossing betekenen voor de gebieden die slecht zijn voorzien van artsen. Vooral in dunbevolkte regio’s is het weinig aantrekkelijk voor jonge artsen om daar een praktijk op te bouwen. Een voordeel kan ook zijn dat patiënten die in een ziekenhuis zijn behandeld spoediger naar huis komen en daar via télésurveillance worden gevolgd. Het heen en weer rijden naar het ziekenhuis of visites thuis zullen daardoor minder vaak noodzakelijk zijn. Het toepassen van het nieuwe medium vereist wel de toestemming van de zieke en de uitwisseling van gegevens kan pas gebeuren na authentificatie van arts en patiënt. Elke medicus die via internet optreedt, zal beschikken over het medisch dossier van de patiënt. Daarin staan de resultaten van het online consult vermeld, de verrichte handelingen en voorgeschreven medicijnen en de identiteit van de medici.

De papieren rompslomp neemt de laatste jaren aanzienlijk af, doordat artsen en apothekers steeds meer gebruikmaken van onlineverbindingen, waarbij de carte vitale een belangrijke rol speelt. Voordeel van het gebruik van de kaart is dat de terugbetaling door ziekenfonds en verzekeraar veel sneller verloopt; men claimt een terugbetaling binnen een week. Bijna alle Franse apothekers werken inmiddels met de kaart, maar nog niet alle huisartsen en specialisten. Alle Franse verzekerden bezitten inmiddels zo’n groene kaart, die alleen administratieve gegevens bevat, dus geen medische. Buitenlanders moeten soms lang wachten op de kaart. Bij wijziging van de gegevens moet de kaart in een van de 6000 bornes vitales worden gestoken om opnieuw te worden geactiveerd. Updaten van de kaart is nodig als de gezinssituatie verandert (trouwen, overlijden), als er veranderingen komen in de rechten bij de aanvullende CMU, bij langdurige ziekten die voor 100% voor vergoeding in aanmerking komen, als er zwangerschapsuitkeringen komen en bij verhuizingen naar een ander district van een CPAM. De tweede generatie van de carte bevat meer gegevens en heeft een pasfoto van de houder en een chip, dit alles om te trachten fraude met de kaart te voorkomen.

Vaccinatiekalender

Het schema komt overeen met dat van Nederland. In de tweede, derde en vierde levensmaand worden difterie, polio, tetanus, kinkhoest en hemophilus gegeven (alle vijf in één vaccin.) Parallel daaraan wordt, net als in Nederland,  Prevenar gegeven, een vaccin tegen ernstige pneumokokkeninfecties waaronder de beruchte meningitis met doofheid als complicatie. Dus in elk been een prik.

Het vaccin tegen hepatitis B wordt volledig vergoed en is opgenomen in het vaccinatieprogramma. De prikken kunnen  dan gegeven worden in de zesde en zevende levensmaand en opnieuw rond de zestiende levensmaand. De Bof-Mazelen-Rode Hond heet in Frankrijk ROR. Rougeole is mazelen, oreillons de bof en rubéole de rode hond.  De ROR wordt rond de twaalfde tot vijftiende levensmaand gegeven. Deze is niet verplicht, maar wel noodzakelijk als je het kind in een crèche of bij een door het departement erkende oppas wilt plaatsen (assistante maternelle agréée.) Het vaccin tegen baarmoederhalskanker, dat moet worden toegediend aan meisjes tussen de tien en twaalf jaar, kan het aantal gevallen met 70% doen verminderen. In Frankrijk wordt het al volledig vergoed, maar in Nederland staat het nog ter discussie.

Een Nederlandse arts in Frankrijk tekent bij de vaccinatiekalender nog aan dat Frankrijk  een vaccinatieregime kent dat strenger is dan dat van de meeste andere Europese landen. ’Zonder twijfel onder invloed van de machtige Franse farmaceutische industrie. Franse artsen zijn erg defensief en hebben de neiging om tegen van alles en nog wat te enten onder het credo ‘je weet maar nooit’. Patiënten zijn onvoldoende mondig om daarop kritisch te reageren. ‘Nederlanders wordt dan ook aangeraden zich te beperken tot de gangbare – verplichte – vaccinaties van kinderen. Uitzondering vormen personen met verzwakte weerstand (aids, kanker, chronische nierziekten enzovoort..)’

De Franse minister van Volksgezondheid heeft weer een nieuwe vaccinatiekalender laten vaststellen, die eenvoudiger is dan het bestaande schema van verplichte en vrijwillige inentingen. De overheid wil daarmee bereiken dat meer mensen zich, onder begeleiding van de arts, laten inenten. De eerste vaccinatie (difterie, polio, tetanus, kinkhoest en hemophilus – alle vijf in één vaccin) word teruggebracht tot twee injecties en een herhaling bij elf maanden. Het schema was drie injecties en een herhaling na 16 tot 18 maanden.

De tweede vaccinatie ROR is bestemd voor kinderen van 12 maanden. Tot nu werd hierbij nog onderscheid gemaakt voor kinderen die veel vertoeven in omgevingen met andere zuigelingen, de periode was in dat geval 9 maanden. De oproepen voor volwassen om zich voor DTP (anti-difterie, tetanus, polio) te laten inenten, gebeuren nu op de leeftijden van 25, 45, 65, 75 en 85 jaar in plaats van het tot nu toe gehanteerde schema van elke tien jaar een oproep. De vaststelling per verjaardagsdatum is voor publiek en artsen gemakkelijker te onthouden, zo is de redenering van het ministerie. Bovendien is het effect van deze vaccinatie langdurige dan tien jaar, wellicht met uitzondering voor de ouderen vanaf 75 jaar. De vaccinatie tegen het overdraagbare virus dat verantwoordelijk is voor baarmoederhalskanker is afgenomen verminderd. De inenting is sterk aanbevolen voor meisjes van 11 tot 14 jaar. Dat was in de oude regeling vanaf 14 jaar. Gebleken is dat te weinig meisjes – een derde – zich laten prikken tegen het virus. Door de spreiding van de vaccinatieleeftijd voor deze meisjes hoopt de overheid dat meer van deze door het ziekenfonds vergoede vaccinaties worden toegepast.
(20.04.13)

---

Ziek thuis blijven

Op het moment dat iemand die werkt ziek wordt, moet hij of zij binnen 48 uur een ziekmeldingsbriefje (arrêt de travail) bij de huisarts of specialist halen. Deze vermeldt de data van ziekte en verwacht herstel. De zieke moet tegen negen en elf uur en tussen twee en vier uur thuis zijn om controle mogelijk te maken, zondagen en feestdagen ook. Alleen om medisch onderzoek te ondergaan mag hij tijdens de genoemde uren het huis verlaten. De huisarts kan bij langdurig zieken en bij aandoeningen als depressie een uitzondering toestaan en dit melden aan de CPAM. Wie niet thuis is als de controlearts komt, loopt kans een deel of de gehele uitkering te verliezen.

Duurt het verzuim langer, dan wordt de zieke na ongeveer drie maanden door de controlearts (médecin-conseil) van de Sécurité sociale opgeroepen en deze bepaalt de hersteldatum, al of niet in overleg met de bedrijfsarts en/of huisarts. Het recht op uitkering is gelimiteerd en is afhankelijk van het arbeidsverleden. Controles door werkgevers op ziekteverzuim zijn sinds 2010 uitgebreid. Deze contre-visites patronales mogen na een week worden afgelegd door controle-artsen van buiten de onderneming. De komst valt normaal gesproken binnen de verplichte periodes van thuisblijven: van 11 tot 14 en van 14 tot 16 uur. Wie vrijgesteld is van deze verplichting moet wel melden op welke tijdstippen hij of zij thuis is. Nieuw is dat de Assurance maladie (de Sécu) het advies van deze controlerende geneesheer moet respecteren. Binnen 48 uur moet een zieke werknemer zijn verzuim aan werkgever en caisse primaire melden. Vanaf de vierde dag ontvangt hij 50% van zijn loon (gemiddelde van de laatste drie maanden). Na acht dagen ontvangt hij, als hij ten minste een jaar in dienst is, van zijn werkgever een aanvulling op de vergoeding van de Sécu, zodat hij dan 90% van zijn bruto salaris over de eerste 30 dagen en 2/3 van zijn bruto loon over de volgende 30 dagen.
Werknemers vallen verplicht onder de bedrijfsgezondheidszorg, uitgevoerd door services de santé au travail. Afhankelijk van hun risico’s zien zij na de aanstellingskeuring de bedrijfsarts een keer per jaar of per twee jaar. De bedrijfsarts heeft géén rol in de beoordeling van de rechtmatigheid van het verzuim. De kosten voor bedrijfsgezondheidszorg komen geheel voor rekening van de werkgevers.

Alle keuringen, met uitzondering van de keuringen tijdens ziekteverzuim, dienen afgesloten te worden met een fiche d’aptitude, een geschiktheidsverklaring. Men kan ‘geschikt’ zijn, ‘geschikt onder voorwaarden’, ‘geschikt na werkplekaanpassing’, ‘tijdelijk ongeschikt’ of ‘definitief ongeschikt’. Als een werknemer ‘ongeschikt’ wordt verklaard, dient de werkgever vervangende taken te zoeken. Zijn deze er niet, dan volgt ontslag, waarbij de werknemer recht heeft op een korte uitkering en vervolgens een werkloosheidsuitkering. Dergelijke keuringen dienen volgens een strikte procedure te verlopen (twee onderzoeken met een tussenruimte van twee weken en een werkplekonderzoek om te kijken naar vervangende taken); zowel de werkgever als de werknemer kan in beroep gaan bij de Arbeidsinspectie.

---

Ziek worden in je Franse vakantiehuis;
ziek worden in het verre buitenland
De Federatie van Nederlandse verenigingen in Frankrijk heeft enige informatie verstrekt over de procedure die Nederlanders met een Franse vakantiehuis bij ziekte en medische hulp in Frankrijk kunnen volgen. De Fanf schrijft voor de verenigingen dat men er vooral op moet letten dat men zich wendt tot een erkende instelling (conventionné).

Wanneer dit niet het geval is, krijgt men niet alleen geen vergoeding van de CPAM, maar is de kans groot dat ook een reisverzekering niets uitbetaalt, omdat de reisverzekeraar meestal eist dat (een gedeelte van) de kosten verhaalbaar moeten zijn op een basisverzekering. ‘Een merkwaardige term, maar wie de website van de Europese commissie opzoekt  vindt er alle informatie over de kosten van behandelingen en terugbetaling door het Franse socialezekerheidsstelsel’, aldus de Fanf. In deze zeer toegankelijk genoemde site staat nauwkeurig vermeld hoe men de kosten van bijvoorbeeld een artsenbezoek of een ziekenhuisopname moet voldoen met de Europese zorgpas. Terugbetaling is aan te vragen bij het plaatselijke CPAM-kantoor (Caisse Primaire D‘Assurance Maladie) in Frankrijk. Daarvoor is het bewijs van behandeling nodig, kopieën van de recepten/voorschriften, betalingsbewijzen en Europese zorgpas (EHIC), het vaste adres en de bankgegevens (inclusief IBAN- en BIC-code). Een bevestiging van de terugbetaling wordt naar het vaste adres gestuurd. Ongeveer 70% van de behandelingskosten wordt terugbetaald. Wie tijdens het verblijf in Frankrijk niet om vergoeding kan vragen, kan bij thuiskomst contact opnemen met de eigen zorgverzekeraar.

Zorgkosten buiten de EU niet ten laste van zorgverzekering

De Federatie heeft nadere informatie verkregen van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), waarbij het standpunt is gehandhaafd dat de werelddekking van de Zorgverzekeringswet (Zvw) niet van toepassing is op de verdragsgerechtigden. Het standpunt van de Europese Commissie (EC) kan daarin geen verandering brengen. Naar de mening van VWS is het antwoord van de EC bovendien gebaseerd op een onjuiste voorstelling van zaken. In de betreffende vraagstelling wordt namelijk ten onrechte gesteld dat een verdragsgerechtigde in Nederland verplicht verzekerd is voor ziektekosten. Het Nederlandse beleid is er op gericht om in het algemeen de dekking van zorgkosten buiten de EU niet meer ten laste van de zorgverzekering te laten komen. Hiertoe wordt de werelddekking van de Zvw op termijn beëindigd. In het verlengde daarvan wordt door Nederland tegelijkertijd de bepalingen van de bilaterale verdragen die het recht op spoedeisende hulp bij tijdelijk verblijf regelen, opgezegd. De Fanf beraadt zich op verdere stappen, aldus de vereniging.

---

Zwangerschap en bevallen

Thuis bevallen (accouchement à domicile) is niet de gewoonte in Frankrijk. Vrijwel alle geboorten vinden plaats inhet ziekenhuis of in een (privé)kliniek, waar de vrouw normaal gesproken drie dagen verblijft. De laatste jaren neemt de belangstelling voor het thuis bevallen toe. Volgens sommige professionelen zou 25% van de Franse vrouwen een bevalling thuis verkiezen boven de opname in een ziekenhuizen. In Nederland worden drie van de tien baby’s thuis geboren. Maar de kloof tussen de wens van de Franse vrouw en de praktijk van alledag laat zich verklaren door een groot gebrek aan vrij gevestigde vroedvrouwen die het aandurven om te assisteren bij geboorten thuis.

De zwangerschap wordt maandelijks gecontroleerd door gynaecoloog en/of verloskundige (sage-femme.) Er wordt bloed geprikt om verschillende ziekten op te sporen zoals rode hond (rubéole),  hepatitis (leverontsteking), HIV maar ook toxoplasma. De laatste is een parasiet die door uitwerpselen van katten overgebracht kan worden. Vaak maak je zo’n infectie door zonder er erg in te hebben en heb je dus antistoffen. Vrouwen die geen antistoffen hebben, lopen het risico tijdens een zwangerschap besmet te raken.  De vrucht kan daardoor aangetast worden en kan ernstige misvormingen geven. In Nederland, en ook in vele andere landen in Europa, wordt er niet systematisch onderzocht op toxoplasma. Er worden adviezen gegeven: tuinieren met handschoenen aan, geen kattenbakken schoonmaken en geen rauw vlees en vis eten. In Frankrijk daarentegen wordt bij de vrouw die geen antistoffen heeft, maandelijks bloed geprikt om te kijken of er toch geen infectie optreedt, die dan behandeld moet worden. Verder hebben alle zwangeren recht op drie echografieën, inclusief een echo om aangeboren afwijkingen (bijvoorbeeld hartgebrek of nierafwijkingen) op te sporen. Vanaf de leeftijd van 38 jaar kan er een vruchtwaterpunctie (amniocentèse)worden verricht om onder meer het syndroom van Down op te sporen en andere afwijkingen van de chromosomen. Een vruchtwaterpunctie is ook mogelijk  als er daarvoor in de familie aanwijzingen zijn.  Al met al zijn zwangerschap en bevalling behoorlijk gemedicaliseerd in Frankrijk. De moederlijke- en zuigelingensterfte in Frankrijk is lager dan in Nederland.

---

Na ziekenhuisbevalling eerder terug naar huis

Het Franse ziekenfondswezen wil verder gaan met de proefnemingen om moeders die in het ziekenhuis zijn bevallen, veel sneller naar huis te laten gaan. Dat zou veel kosten besparen en prettiger zijn voor de bevallen vrouwen. De moeders en hun pasgeborenen zouden thuis verder worden gevolgd door de vroedvrouwen. Nog dit jaar zou met deze beroepsgroep een overeenkomst moeten worden getekend, waarna het ministerie van Volksgezondheid uiteindelijk het groene licht moet geven. Volgend jaar zou dan uitvoering moeten worden gegeven aan het programma Prado, programme d’accompagnement du retour à domicile. Sinds begin 2010 zijn proeven genomen in enkele departementen. De regeling zou moeten gelden voor alle vrouwen bij wie de bevalling zonder problemen is verlopen. De overgrote meerderheid van de Franse vrouwen bevalt in het ziekenhuis, thuisbevallingen komen sporadisch voor in Frankrijk. Het programma voorziet erin om de doorgebrachte tijd in het ziekenhuis te verkorten en een vroedvrouw bij de mensen thuis tweemaal een bezoek te laten brengen. De gemiddelde verblijfstijd in een ziekenhuis is 4,3 dagen. Eén op de vijf vrouwen die na het ziekenhuis naar huis gaat, voelt zich nog onvoldoende voorbereid en kan gebruik maken van de HAD, de regeling Hospitalisation à domicile, waarbij de thuisverpleging door een vrij gevestigde vroedvrouw wordt verzorgd. Vooral in en rond Parijs, waar de ziekenhuisverblijven na een bevalling zeer kort zijn, wordt veel gebruik gemaakt van deze HAD, die de Sécu wel ten minste € 150 per dag kost. De Sécu betaalt liever de in de Prado voorziene twee bezoeken van de vroedvrouw à € 42,40.
(23.12.11)

---

Het ziekenfonds stuurt na de eerste kennisgeving een carnet de maternité. Het boekje wordt overhandigd aan de ouders op de kraamafdeling nadat de kinderarts de baby heeft onderzocht. De blauwe pagina’s daarin moeten bij elk bezoek aan de dokter worden ingevuld. Na de geboorte wordt de baby  een jaar lang gecontroleerd door dokter, kinderarts of gezondheidscentrum. De bevindingen komen in het carnet de santé van het kind. Het boekje blijft tot aan de puberteit in het bezit van de arts. De vergoeding van de dokterskosten bedraagt in de eerste vijf maanden de gebruikelijke 70% van de Sécu. Het ziekenfonds vergoedt vanaf de zesde maand van de zwangerschap rechtstreeks de medische kosten voor 100% wanneer de bevalling plaatsvindt in een gewoon ziekenhuis (hôpital public) of in een clinique conventionnée. De kosten van de bevalling in de wat luxere en dus duurdere clinique agréée worden slechts gedeeltelijk vergoed. De rest wordt meestal bijverzekerd via de eigen mutuelle.

Bij het toepassen van de keizersnede bij bevallingen staat Frankrijk niet bovenaan de lijst, maar het aantal neemt toe tot 7,4% van de bevallingen. De departementale verschillen zijn vrij opmerkelijk en kunnen een factor drie uiteenlopen. 17 departementen kennen een percentage van minder dan 6 (Les Landes zelfs slechts 2,7%.) In 14 departementen stijgt het percentage keizersnedebevallingen tot boven de 8,5 (La Loire zelfs 9,7%.) De ingrepen vinden met meest plaats in de privé klinieken (9,4% tegen 6,6% in de publieke hospitalen.) De Franse medische stand is niet opgetogen over het groeiende aantal keizersnedebevallingen, waarbij het risico groter heet dan bij normale bevallingen, zowel voor het kind als zeker ook de moeder. Bovendien zijn de kosten ten minste 20% hoger dan bij een normaal verlopen bevalling.

Bij het moeten ondergaan van een zwangerschapsonderbreking (IVG – interruption volontaire de grossesse), kan men zich wenden tot de huisarts, de gynecoloog, organisatie van gezinsplanning of ziekenhuis. De grens bij het nog laten uitvoeren van een abortus ligt op 12 weken. Vóór de 7e week na het begin van de laatste ongesteldheid, is een onderbreking via medicijnen mogelijk. Een chirurgische ingreep moet in een erkende instelling gebeuren. De IVG wordt voor 100% vergoed. Meer informatie hierover op deze website.

---

 Hulp bij bezoek aan Franse dokter

Wie een bezoek wil brengen aan een Franse huisarts of specialist, kan met taalproblemen kampen. Het is niet altijd gemakkelijk om in je schoolfrans de medische klachten te omschrijven. Daarom zijn hieronder vier formulieren gemaakt, twee in het Nederlands en twee in het Frans. In de Nederlandse versie zijn tal van medische onderwerpen opgenomen met daarbij een omschrijving van de klacht. Men kruist de desbetreffende passage aan op een genummerde regel en in de juiste kolom, die overeenkomen met de plaatsen in de Franse vertaling. Op die manier is het mogelijk de Franse medicus snel en bondig op de hoogte te brengen.

De vier PDF-bestanden zijn te printen en kunnen vervolgens worden ingevuld.

Reden van uw komst in het Nederlands
Reden van uw komst in het Frans
Beantwoording medische vragen in het Nederlands
Beantwoording medische vragen in het Frans

---

 
Woordenlijst voor bij de (huis)arts, de tandarts en de apotheker

(Mieux vaut prevenir que guérir – Voorkomen is beter dan genezen)

A

aambeien                           les hémorroïdes
adademisch ziekenhuis      CHU, Centre-hospitalo universitaire
acuut                                  aigu, aiguë
ademhalen                         respirer
ader                                   la veine
afspraak                             le rendez-vous
allergisch                           allergique
amandelen                         les amygdales
ambulance                         SAMU, soms SMUR
angina                                l’angine
apotheek                            la pharmacie
arm                                     le bras
arts                                     le docteur, le médecin
astmapatiënt                      asthmatique

B

baarmoeder                        l’utérus
been                                   la jambe
beet                                    la morsure
behandeling                        le traitement
besmettelijk                        contagieux
bevalling                             l’accouchement
bewusteloos                       perdu connaissance
bezeren                              se blesser
bezoekuren                        les horaires de visite
blaar                                   l’ampoule
blaas                                  la vessie
blaasontsteking                  l’inflammation de la vessie
blindedarm                          l’appendice
blindedarmontsteking         l’appendicite
bloed                                  le sang
bloedarmoede                    l’anémie
bloeddruk (hoge)               la tension, (l’hypertension)
bloeden                              saigner
bloedgroep                         le groupe sanguin
bloedneus                          les saignements de nez
bloedonderzoek                  l’analyse de sang; la prise de sang
bloeduitstorting                   l’hématome
bof                                      les oreillons
borst, bovenlijf                    la torse, la poitrine
borst, bij een vrouw            le sein
bot                                      l’os
brandwond                         la brûlure
buik                                    le ventre
buikpijn                              mal au ventre
bult                                    la bosse
bypass                               le pontage (cardiaque)

C

Carpaal kanaal                   le carpien

D

darmen                              les intestins
diarree                               la diarrhée
dieet                                  le régime
dotteren                            pratiquer l’angioplastie, la dilatation
duizelig                              les vertiges
dijbeen                              le fémur

E

eerste hulp                         les premiers secours, soins
enkel                                  la cheville

F

foto (röntgen)                     la radio
fysiotherapeut                    le kinésithérapeute, le kiné

G

galblaas                              la vésicule biliaire
galstenen                           des calculs biliaires
gebeten                              mordu
gebroken                            cassé
geelzucht                            la jaunisse
geheugen                           la mémoire
genezen, beter                   guéri
genitaliën                            les parties génitaux, la sexe
geslachtsziekte                   la maladie vénérienne
gestoken                            piqué
gewricht                              l’articulation
gewrichtsband                    le ligament
gezicht                                le visage
gezondheid                         la santé
gezondheid, zwakke           la santé délicate
gezwollen                           enflé
gipsverband                       le plâtre
gordelroos                          les zona
griep                                   la grippe

H

hals                                    le cou
hart                                    le cœur
hartaanval                          la crise cardiaque
hart- en vaatziekten           les maladies cardio-vasculaires
hartpatiënt                         le cardiaque
hart, zwak                          le cœur fatigué
hechting                             des points de suture
hernia                                 la hernie discale
hersenattaque                    l’attaque cérébrale
hersenbloeding                  accident vasculaire cérébral
hersenschudding                la commotion cérébrale
hersenvliesontsteking         la méningite
hoektand                            la canine
hoest                                  la toux
hoesten                              tousser
hoofd                                  la tête
hoofdpijn                            le mal de tête, la migraine, la céphalée
hooikoorts                          le rhume du foin, l’allergie au pollen,
la fièvre des foins
huid                                    la peau
huisarts                              le généraliste, le médecin familiale

I

inenten                               vacciner

ingewanden                        les intestins

J

jeuk                                   les démangeaisons
jicht                                   la goutte

K

kaak                                  la mâchoire
kanker                               le cancer
keel                                   la gorge
keelontsteking                   la rhinopharyngite
keelpijn                              mal à la gorge
kies                                   la dent, la molaire
kiespijn                              une rage de dents; le mal aux dents
kinderarts                           le pédiatre
kinderverlamming               la polio
kinkhoest                           la coqueluche
klachten                             les troubles
klier                                    la glande
kneuzen                             se fouler
knie                                    le genou
kno-arts                             orl, oto-rhino-laryngologiste (‘otorhino’)
koorts                                la fièvre
kouvatten                           prendre froid, s’enrhumer
kraamkliniek                       la maternité
krampen                             les crampes
kroon (van tand of kies)      la couronne
kunstgebit                          le dentier

L

lever                                  le foie
lip                                      la lèvre
logopedist                          l’orthophoniste
long                                   le poumon
longontsteking                  la pneumonie
luchtwegen                       les voies respiratoires
lijden aan                          souffrir de

M

maag                                 l’estomac
maagkrampen                    les crampes d’estomac
maagzuur                           les aigreurs, les brûlures d’estomac
maagzweer                        l’ulcère (à l’estomac)
mazelen                              la rougeole
menstruatiepijn                   les règles douloureuses
medicijnen                          les médicaments
milt                                    la rate
miskraam                           la fausse couche
misselijk                            mal au coeur, les nausées
mond                                 la bouche

N

nek, stijve nek                    la nuque, le torticolis
neusverkoudheid                le rhume de cerveau
neus, verstopt                    le nez bouché
nuchter (niet ontbeten)      à jeun
nier                                     le rein
nierstenen                          des calculs rénals
niezen                                éternuer

O

onderzoeken                      examiner
ongeluk                              l’accident
ongesteld                           indisposée
ontlasting                           des selles
ontsteking                          l’inflammation
ontstoken                           infecté
oog/ogen                            l’œil/les yeux
oogarts                              l’ophtalmologiste, l’ophtalmo
oor                                     l’oreille
oorontsteking                     l’otite
oorpijn                                mal aux oreilles
opereren                            opérer
overgeven                          vomir, les vomissements
overgewicht                       l’obésité

P

pacemaker                         le stimulateur cardiaque
pedicure                             le pédicure-podologue
pees                                  le tendon
pijn                                    le mal, la douleur
pijnstiller                            un calmant
pil                                       la pillule
plassen                              uriner, faire pipi
poetsen (tanden)               brosser
pokken                               la variole
polikliniek                           la polyclinique
prikken, steken                   piquer
prostaat                             la prostate

R

recept                                une ordonnance, une préscription
rectaal onderzoek               la touche rectale
reumatiek                           les rhumatismes
rib                                       la côte
rodehond                            la rubéole
rollator                               le déambulateur
rolstoel                               le fauteuil roulant
roodvonk                            la scarlatine
rug                                     le dos
rugklachten                        les maux de reins
ruggenwervel                     la colonne vertébrale
rugpijn                               mal au dos

S

schaafwond                        l’écorchure, l’éraflure
schildklier                           la thyroïde
schouder                            l’épaule
slaapmiddelen                    les somnifères
slagader                             l’artère
sleutelbeen                         la clavicule
slokdarm                            l’œsophage
snijtand                              l’incisive
snijwond                             la coupure
spatader                             la varice
spier                                   le muscle
spierpijn                             des courbatures
spiraaltje                            le stérilet
spreekkamer                      le cabinet
spreekuur                           la consultation
spijsverteringsklachten       l’indigestion
staar                                  la cataracte
steek                                 la piqûre
steenpuist                         le furoncle
‘suikerpatiënt’                    diabétique

T

tablet                                 le comprimé
tand                                   la dent
tandarts                             le dentiste
tandsteen                           le tartre
tandvlees                           la gencive
teen                                   l’orteil
TIA                                     accident ischémiques transitoire (AIT)
tong                                   la langue
transplantatie                     la greffe
trekken (tandarts)              arracher une dent
tyfus                                   la fièvre typhoïde

U

uitkleden, zich                    se déshabiller
uitslag                                l’éruption
uitstrijkje                            le frottis

V

verband                              le pansement
verdoving                           l’anesthésie
verkouden                          enrhumé
verkoudheid                       le rhume
verlamming                         la paralysie
verpleegster                       l’infirmière
verrekken                           se froisser
verstandskies                     la dent de sagesse
verstuiken, zijn voet           se donner une entorse au pied
verstuiking                         l’entorse
verstuikt                             foulé
verzekeringspapier             la feuille de soins
verzwikking                        la foulure
vinger                                 le doigt
voedselvergiftiging             l’intoxication alimentaire
voet                                    le pied
voorbehoedmiddel              le préservatif
vroedvrouw                        la sage-femme
vruchtwaterpunctie             amniocentèse
vulling (tandarts)                le plombage

W

wachtkamer                       la salle d’attente
waterpokken                      la varicelle
wond                                  la blessure, la plaie
wratten                               les verrues

Z

zeer doen                           brûler
zenuw                                le nerf
ziek                                    malade
ziekte                                 la maladie
ziekenfonds                        cpam
zonnesteek                         l’insolation
zwanger                             enceinte
zwangerschap                    la grossesse
zwangerschapsverlof          le congé de maternité
zwelling                              l’enflure