Rechtshulp in Frankrijk, anno 2025: wat is veranderd — en wat werkt
Franse rechtshulp is flink veranderd: tribunal judiciaire in plaats van TGI, gratis Point-justice bij u in de buurt,
verplichte poging tot minnelijke oplossing bij kleinere vorderingen, en scherpe regels rond advocatentarieven.
Hieronder: praktische wegwijzer (FR ↔ NL-blik), actuele regels en concrete stappen bij een klein geschil.
Kort & krachtig
- Advocaatkosten worden vrij afgesproken, maar een schriftelijke kostenafspraak (convention d’honoraires) is verplicht.
- Advocaat verplicht? In civiele zaken doorgaans bij vorderingen > €10.000 of in bepaalde materies; niet bij o.a. huur/consumentenkrediet (juge des contentieux de la protection).
- Kleine vordering (≤ €5.000): eerst verplicht minnelijke poging (bijv. conciliateur/mediation) vóór u naar de rechter stapt.
- Gefinancierde rechtsbijstand (AJ) blijft bestaan: inkomensgrenzen zijn elk jaar geüpdatet.
Hulp in de buurt
Gratis en dicht bij huis: Point-justice (voorheen MJD/PAD). Bel 3039 of zoek online.
Ook: gratis spreekuren via lokale balies; vraag bij uw mairie.
1) De advocaat (avocat): afspraken & kosten anno 2025
- Vrije tarieven, maar verplichte schriftelijke convention d’honoraires (behalve spoed/AJ). Succesfee (honoraire de résultat) mag alleen als aanvulling; puur no cure no pay blijft verboden.
- Vraag altijd: wat is inbegrepen (uren, zittingen, stukken), welke extra’s (deurwaarder, vertaling, griffie), en wat de escalatie is bij meerwerk.
- Gratis eerste hulp: Point-justice of balie-spreekuur; soms ook telefonisch.
Context: Frankrijk telt inmiddels ~77.000 advocaten; het aanbod is gegroeid en gedifferentieerd.
2) Wanneer is een advocaat verplicht?
- Tribunal judiciaire: in civiel recht meestal verplicht bij vorderingen > €10.000 of in materies met exclusieve competentie.
- Juge des contentieux de la protection (huur/krediet/bescherming): geen verplichte advocaat, ongeacht het bedrag.
- Tribunal de proximité (onderdeel van het TJ) voor veel kleine civiele zaken ≤ €10.000.
- Hoger beroep (cour d’appel) en cassatie: vertegenwoordiging door (gespecialiseerde) advocaten verplicht.
3) Klein geschil? Zo pakt u het effectief aan
Sinds 1 oktober 2023 is een poging tot minnelijke oplossing verplicht voor vorderingen ≤ €5.000 (en enkele specifieke burenkwesties).
Klein geschil (≤ €5.000): verplichte minnelijke stap, daarna naar de rechter
1) Aangetekende
brief (LRAR)
bewijs & termijn zetten
2) Minnelijk
traject (verplicht)
conciliateur/mediatie
3) Saisine
rechter (TJ)
≤ €5.000: ook per verzoek
4) Uitspraak &
tenuitvoerlegging
commissaire de justice
Tip: vraag gratis hulp via 3039 / Point-justice en documenteer elke stap (kopieën, ontvangstbewijzen).
4) Online platforms (DemanderJustice, Litige.fr): handig, maar géén advocaat
Commerciële sites helpen met mise en demeure en het opstarten van procedures. Ze geven geen juridisch advies of vertegenwoordiging zoals een advocaat. Reken anno 2025 globaal op:
- Mise en demeure: vanaf ± €49,90 (afhankelijk van het platform en het schadebedrag).
- Procedure opstarten (verkorte route/déclaration au greffe): vanaf ± €89,90–€199,90; pakketten met huissier/mediatie zijn duurder.
Let op de kleine lettertjes (exclusies, post-/deurwaarderskosten, succespercentages) en bewaar keuzevrijheid voor een eigen advocaat.
5) Consumentenorganisaties: UFC-Que Choisir
De grootste Franse consumentenvereniging biedt lokaal advies (voor leden) en kan collectieve acties aanjagen. Handig bij conflicten met leveranciers, banken, telecom, verzekeraars.
6) Gefinancierde rechtsbijstand (Aide juridictionnelle) — 2025
De AJ vergoedt geheel of gedeeltelijk advocaat/griffie/deurwaarder als uw middelen onder de plafonds vallen (op basis van uw revenu fiscal de référence en vermogen).
| Fiscale gezinssamenstelling | 100% AJ (RFR/jaar) | 55% AJ | 25% AJ |
|---|---|---|---|
| 1 persoon | ≤ €12.862 | €12.863–€15.203 | €15.204–€19.290 |
| 2 personen | ≤ €15.177 | €15.178–€17.518 | €17.519–€21.296 |
| 3 personen | ≤ €17.492 | €17.493–€19.833 | €19.834–€23.920 |
Volledige tabellen + vermogensplafonds en uitzonderingen: zie Service-Public (link bij Bronnen). Bij AJ-gedeeltelijk tekent u ook een (beperkte) kostenovereenkomst.
7) Rechtsbijstandverzekering (protection juridique)
- Vaak als aparte polis of als module bij auto/woning/kaart. Dekt advies, (deels) advocaat, expertises, deurwaarder tot een plafond; let op wachttijden en uitsluitingen.
- U mag in principe uw eigen advocaat kiezen (contract checken); overleg altijd vooraf over dekking en strategie.
Wat in oudere artikelen niet meer klopt
- TGI & TI bestaan niet meer: sinds 2020 is het tribunal judiciaire (met tribunal de proximité voor kleine zaken).
- Juge de proximité is afgeschaft (2017).
- €35 “timbre fiscal” voor civiele procedures is al sinds 2014 afgeschaft.
- MJD/PAD zijn opgenomen in het netwerk Point-justice (landelijk 3.000+ locaties).
- Aantal advocaten ligt beduidend hoger dan “64.000”: rond 77.000 (2024/2025).
Bronnen (selectie)
- Service-Public – Avocat : honoraires & convention d’honoraires.
- Service-Public – Is een advocaat verplicht (civiel)?; Juge des contentieux de la protection; Saisir le tribunal judiciaire; Tribunal de proximité.
- Legifrance – Décret 2023-357 en CPC art. 750-1 (verplichte minnelijke poging ≤ €5.000).
- Justice.fr – Annuaires (Point-justice/3039).
- Service-Public – Aide juridictionnelle (plafonds 2025).
- Conseil d’État/Min. Justice – afschaffing €35 timbre fiscal (2014): melding en persbericht.
- CNB Observatoire – statistieken advocaten (orde van grootte 2024/2025).
- DemanderJustice – “Prix des services”; legaliteit bevestigd (CA Parijs 6-11-2018).
- Service-Public – Assurance protection juridique (uitleg).
Praktisch: bewaar kopieën van alle brieven (LRAR-bewijzen), maak notulen van telefoongesprekken, en check altijd eerst of uw protection juridique of AJ van toepassing is.
