Waarom remigreren Nederlandse gepensioneerden? De kern in 5 minuten
Wat de data laten zien, waarom plannen veranderen, en wat jij nú praktisch kunt doen in Frankrijk.
- Vaker dan gepland: binnen drie jaar keert ongeveer 9% terug naar Nederland, terwijl minder dan 5% dat vooraf verwachtte. Spaan, Henkens & Kalmijn (2025)
- Wat duwt richting terugkeer? Daling van gezondheid, sociale eenzaamheid en sterke NL-banden (partner/kind(eren)/vrienden, ‘thuisgevoel’). Population Studies · Psychology & Aging (Savaş et al., 2025)
- Wat houdt juist in Frankrijk? Partner, kind(eren) en vriendschappen in het bestemmingsland.
- Intenties ≠ gedrag: intentie voorspelt wel, maar niet perfect—gebeurtenissen (zorg, mantelzorg, financiën) veranderen de uitkomst. PubMed-samenvatting
Wat is onderzocht?
Een representatieve groep van 5.065 Nederlandse pensioenmigranten in 40 bestemmingslanden werd in 2021–2022 bevraagd; hun feitelijke woonland in 2024 is administratief gevolgd. Resultaat: na drie jaar woont bijna 1 op de 11 weer in Nederland, terwijl vooraf 1 op de 20 dacht binnen die periode terug te gaan. Bron: Population Studies-artikel · codebook: DRM v1.0 (NIDI, 2022)
Vergelijking per bestemming — indicator: remigratie binnen 3 jaar
Kwalitatieve samenvatting van de landenvergelijking in het artikel (landpatronen uit de figuur en tekst; geen figuren/ruwe waarden overgenomen). Bron: Spaan, Henkens & Kalmijn (2025)
| Bestemming | Indicatie remigratie (3 jaar) | Kernverklaring (uit het onderzoek) |
|---|---|---|
| Frankrijk | gemiddeld | Mix van sterke NL-banden (duwen terug) en lokale netwerken in Frankrijk (houden vast). Regionale variatie speelt mee. |
| Spanje | hoger dan FR | Bij gezondheids-verslechtering en beperkte nabijheid van familie neemt remigratie toe; verschil tussen intentie en gedrag is groter. |
| België | lager | Nabijheid NL en lagere drempels (taal/cultuur/ reistijd) maken blijven eenvoudiger. |
| Duitsland | lager | Vergelijkbaar ‘nabijheidseffect’ als België; minder remigratiedruk. |
| Italië | rond gemiddeld | Zorgtoegang & netwerk wegen mee; geen uitgesproken afwijking t.o.v. Frankrijk in driejaarsvergelijking. |
| Verre bestemmingen (VS/Canada/Australië) | duidelijk hoger | Grote afstand en zorg/familie-logistiek vergroten de terug-keerkans; in het artikel vallen UK/Canada op doordat intentie en gedrag dichter bij elkaar liggen. |
Waarom die verschillen?
- Spanje: vaker terugkeer als gezondheid achteruitgaat en familie niet nabij is.
- Frankrijk: middenmoot—sterke NL-banden duwen terugkeer, lokale netwerken houden juist vast.
- België/Duitsland: “nabijheidslanden” → lagere drempels om te blijven.
- Verre bestemmingen: afstand, zorg en mantelzorglogistiek vergroten de terugkeerkans.
Bronnen: Population Studies-artikel · Psychology & Aging (PubMed)
Waarom keren mensen terug?
- Gezondheid & kwetsbaarheid: bij verslechtering worden afstand, taal en toegang tot zorg zwaarder. Spaan et al., 2025
- Sociale eenzaamheid: migranten zijn gemiddeld socialer eenzamer dan leeftijdsgenoten in NL (vrienden/netwerk), al is emotionele eenzaamheid niet hoger. Savaş et al., 2025 (PDF)
- Transnationale banden: NL-partner of kind(eren) in NL verhogen de kans op terugkeer; partner/kind(eren) in Frankrijk verlagen die. Population Studies
- Intenties vs. realiteit: wie ‘van plan is’ te blijven kan door nieuwe gebeurtenissen alsnog terugkeren (en omgekeerd). PubMed
Veelgemaakte denkfouten
- “Geen terugkeerplannen = ik blijf.” In werkelijkheid keert een deel tóch terug door onverwachte veranderingen. Spaan et al., 2025
- “Gezondheid telt later pas.” Gezondheid is al binnen drie jaar een sterke voorspeller van remigratie. ibid.
- “Familie weegt op afstand minder.” Partner- en kindlocatie blijkt doorslaggevend. ibid.
- “Eenzaamheid raakt mij niet.” Sociale eenzaamheid ligt aantoonbaar hoger onder migranten. Savaş et al., 2025
Snelle zelfcheck
- Zorg: is in jouw omgeving huisarts, specialist en (thuis)zorg bereikbaar?
- Netwerk: heb je hier een kring van mensen én houd je binding met NL?
- Financiën: kun je een verhuizing (tijdelijk of definitief) dragen?
Praktische handvatten: Franse Integratiegids · Achtergrondpopulatie: Hoeveel Nederlanders wonen in Frankrijk?
Bronnen
- Spaan, J., Henkens, K., & Kalmijn, M. (2025). Return migration of Dutch pensioners abroad: Intentions and behaviour in a three-year follow-up study, Population Studies. Full text · PDF · PubMed
- Savaş, E. B., Henkens, K., & Kalmijn, M. (2025). Trouble in paradise? Emotional and social loneliness among international retirement migrants, Psychology & Aging. PDF (APA) · PubMed
- Henkens, K., Kalmijn, M., Van Dalen, H. P., Savaş, E. B., & Spaan, J. (2022). Dutch Retirement Migrants Abroad — Codebook v1.0 (NIDI). PDF · DOI
