Ik begrijp het scepticisme over de feestvierende financiële instellingen zoals door Jos hierboven goed is beschreven.
Maar de boog kan niet altijd gespannen staan. Je kan ook feest vieren als je net voor de afgrond tot stilstand bent gekomen, dankzij vernuftige stuurbewegingen. Zo zie ik ook de huidige uitkomst van de eerste ronde. Die, als het een nek-aan nekrace zou worden tussen Le Pen en de opstomende Mélenchon, in ieder geval tot een debacle zou leiden. De economische onzekerheid zou zorgen voor teruglopende koersen, voor argwaan bij de partners in Europa, voor vergroten van het protectionisme, en oplopen van de al immense staatsschuld. (96% van het bbp). De rentestand zou stijgen.
Ik maak me ook zorgen voor de volgende keer, er komen nog meer bochten, de ontevredenheid moet zich keren, vertrouwen moet terug komen en de bevolking die meent dat ze achter worden gesteld moet er weer bijkomen en zich gehoord weten. Jongeren moeten een baan kunnen vinden. Een huis kunnen huren, stemmen, een gezin stichten, basale belangrijke zaken. Geen herhalingen van holle woorden, maar daadkrachtige zichtbare economische veranderingen.
Kan Macron richting geven aan de bestuurbaarheid van Frankrijk? Dat hij moet dealen met partijen in de voor- en achtergrond dat is niet nieuw, polderen noemen we dat in Nederland, in Frankrijk gaat het er harder aan toe met de boeren fronten en de actief linkse arbeidersbeweging, maar invloed krijgen op uitvoerbaarheid van maatregelen is altijd belangrijk. Waar lopen lobbyisten de deur niet plat? Dat is geen ‘deep state’, dat is overleg.
Ik wil het toch iets groter schetsen.
Het wantrouwen van de stemmer in Frankrijk is een situatie die ook in Italie, Nederland en de rest van Europa zichtbaar is, waar de oude klassieke waarden zijn verlaten, angst heerst voor het nieuwe.
Zorgen die de nieuwe wendingen mee brengen, zorgen over de open grenzen, vrij vervoer van goederen en diensten.
Het is logisch dat er een remmende werking is op die ontwikkelingen. Een remmende werking die niet eens gebaseerd hoeft te zijn of reële dreiging, banenverlies, andere waardes en cultuur, hoewel ook dat soms kan plaats vinden. Zorgen waar soms moeilijken te langzaam een antwoord op komt. Het is ook een psychologische, emotionele en dus niet rationele angst. De samenwerking in Europa is een feit, op dit moment, en alleen dat al, brengt onzekerheid met zich mee.
Ook als je -volgens een methodiek- tot de meest vrije en gelukkigste mensen hoort in de wereld (Nederland) weerhoud dat sommigen er niet van voortdurend hun ontevredenheid en onzekerheid te uiten. En te stemmen op politieke figuren (partijen zijn steeds minder belangrijk) die aangeven verandering te gaan aanbrengen in de veroorzaker van de onrust, de dreiging, het ongeluk. De veroorzakers moeten een naam hebben om de angst te bezweren: het grote kapitaal, Europa, de elite, de buitenlanders. En zo vluchten we naar binnen met de volets fermés.
Ik pleit dan ook voor aanpakken van de economie als motor tot oplossingen voor iedereen, en die card blanche geef ik vooralsnog aan Macron. Moet hij wel met meer kracht gaan speechen de komende weken, want naast power Le Pen oogt hij wat zwakjes.
Dat de snelheid waarmee Europa zich zou ontvouwen zou leiden tot weerstand was bekend, het is zoeken naar een tempo waarbij de weerstand overzichtelijk blijft, geklonterd in een minderheid. Dat is de basis van de democratie, het organiseren van meerderheden.
Waarom ik Europa betrek in de Nationale verkiezingen? Het is een feit, je kan er niet omheen dat het deel uitmaakt van de motivatie bij de stemmer, meer dan de logische bestrijding van terreur.
Maar, er zijn ook andere ontwikkelingen die nu aandacht vragen. Want met voorspelbare weerstand kan je rekening houden, maar niet met de onvoorspelbaarheid, met een dynamiek die zich aan het ontwikkelen is via internet. Met “nepnieuws” en met invloed van derde partijen buiten je directe invloedssfeer en andere vormen van politieke organisatie, bewegingen en stromingen in plaats van de standaard politiek: Liberaal, Christelijk, Sociaal, Conservatief.
Onvoorspelbaarheid kan een risico zijn voor de gevestigde orde. Een dynamiek die ook kansen biedt. Met nieuwe communicatie, Twitter in plaats van het zeefdruk pamflet. Een dynamiek waarmee echt rekening gehouden moet worden, want de statuquo heeft een beperkte houdbaarheid, de volgende keer zal het -bij wegblijven van resultaat- niet beter zijn.
Robert M. Pirsig is overleden, Zen & the Art of Motorcycle Maintenance was zijn beroemdste boek, maar Lila is minstens zo belangrijk. In deze boeken is de waarde van dingen en het statische tegen het dynamische model, een belangrijk onderdeel. Het brengt je tot een andere vorm van denken.
Eigenlijk is hij de schrijver die het doordringendst heeft nagedacht over het hokjesdenken. Aan die mensen had hij een boodschap; dat proces dat je in een statische richting brengt, dat doe je zelf. Het herlezen van zijn boeken kan ik iedereen aanraden. Het kan de sleutel zijn tot oplossingen.
