Eenenzestigste aflevering juni 2011
Mots-clefs pour le cœur des Français
De taal van de Franse gezelligheid
Als een weelderige haardos (beaucoup de ‘cheveux’, donc) een uiting van schoonheid is, en iets aristocratisch heeft, is een overmaat aan ‘poils’ (ook ‘haar’, maar lichaamshaar) niet per se aanlokkelijk, en ziet er beslist populairder uit. Waarschijnlijk daardoor horen de uitdrukkingen met ‘cheveu’ (‘à un cheveu près’ = op het nippertje, ‘il se tire les cheveux’ = hij is waanhopig…) bij het chique Frans, terwijl diegenen die over ‘poil’ zich thuis voelen in de volksmond. Getuige:
- ‘Au poil!’ staat voor ‘Prima!’ en is vaak vergezeld van een OK handgebaar…
- …terwijl ‘À poil!’ ‘poedelnaakt!’ betekent: een groot verschil voor één lettertje. En daarom is het een geliefde toeristenbezigheid om zich op de foto te laten nemen bij het toegangsboordje van het dorpje ‘Poil’. Dan kan je aan vrienden en familie heel fijntjes schrijven ‘Je suis à poil!’. Ah, ah, ah!
- ‘Il a un poil dans la main…’ geeft aandat de betrokkene bijzondere lui is.
- ‘Le matin, il est toujours de mauvais poil…’ zegt men over u als u last heeft van ochtendhumeur. Alors, aujourd’hui, soyez ‘de bon poil!’ J
- ‘avoir du poil aux pattes’ is de droom van elke jongetje: eindelijk ‘groot’ zijn, en alles te mogen doen wat niet mag (is het zo?).
- nog een herinnering: als een ‘poilu’ een heer met veel haar op zijn borst is (met dus een interessante ‘mannendécolleté’), is daarentegen un ‘Poilu’ een Franse soldaat uit de Eerste Wereldoorlog, en roept dat woord nog – hoewel de laatste een paar jaren geleden gestorven is – veel respect uit.
Bonus: ‘Poil’ klinkt net als ‘poêle’ (le poêle = de kachel / la poêle = de koekenpan). Lees hier wat een Nederlandse vriendin – die in Frankrijk woont – me onlangs geschreven heeft, want dit wil ik jullie niet ontzeggen: ‘Ik werd gebeld door een keurige meneer die reclame wilde maken voor verwarming op zonneenergie (of zoiets). Van die telefoontjes die men altijd krijgt op het moment dat er gekookt wordt of zoonlief naar school of bed moet brengen. De man stelde een aantal vragen, waaronder: hoe ik het warm stook in huis? Wij hebben alleen maar twee houtkachels en in mijn onschuld antwoordde ik: ‘à poil’ (klinkt hetzelfde, toch?!). De meneer was daarna heel lang stil en hing stotterend op. Pas minuten later besefte ik wat ik eigenlijk gezegd had … et ben, le poêle doit être bien allumé, avant de se mettre à poil!’
