Dertigste aflevering september 2007
Y’a du pain sur la planche!
Één van sleutelstructuren in het Frans is ‘il y a’, ofte wel ‘er is’. Fransen gebruiken het minstens twintig keer per dag, Nederlanders die menen goed Frans te spreken amper. Uiteraard, net als met ‘er is’, is ‘il y a’ op allerlei manieren te vervoegen: ‘il y aura’ (‘er zal zijn’), ‘il y a eu’ (‘er is geweest’), ‘qu’y-a-t’il?’ (‘wat is er?’) om maar een paar te noemen. ‘Il y a’ is zelfs zo basaal in het gesproken Frans dat het ingedikt word tot ‘Y’a’, om tijd te winnen…
Begrijpt u de volgende kreten? Als niet, de kans is groot dat u ze niet erkent omdat u ‘il y a’ niet genoeg toepast…
- Y’a qu’à… [le lui dire une bonne fois pour toutes !]
- Avec des ‘Y’a qu’à’, on mettrait Paris en bouteille !
- Y’a pas d’quoi !
- Y’a bon Banania !
- Y’a quelqu’un ?
- Y’a pas d’quoi en faire un plat !
- Y’a belle lurette que … [j’avais pas vu ça]
- Y’a pas,… [c’est quand même un sacré bonhomme !]
- Y’a vingt ans d’ça !
- Y’aurait pas un problème, des fois ?
- Y’a du pain sur la planche !
Antwoorden:
Ik geef voor elke zin een vrije vertaling, zodat de betekenis en het gebruik van de kreet beter te begrijpen is.
- Y’a qu’à… [le lui dire une bonne fois pour toutes]: Wat we moeten doen… [is hem het voor eens en voor altijd goed in de oren wrijven!]
- Avec des ‘Y’a qu’à’, on mettrait Paris en bouteille!: Met al die ‘Wat wij moeten doen…’ zou je Parijs in een fles kunnen zetten (‘Y’a qu’à…’ wordt vaak door populisten politici geroepen om simplistische oplossingen voor gecompliceerde problemen aan te dragen; miniatuurbootjes werden door de oude zeemannen stukje bij stukje in lege flessen gemonteerd; een hele stad als Parijs in een fles zetten is dus een onmogelijke opgave)
- Y’a pas d’quoi!: U hoeft me niet te bedanken (zelfde gebruik als ‘De rien!’)
- Y’a bon Banania! oude reclame voor de beroemde cacaopoeder; een blije neger (‘parler petit nègre’ betekent slecht Frans spreken) smulden van zijn chocoladedrank; het wordt geroepen als je bijvoorbeeld na een lange tocht in het koude weer iets warms drinkt.
- Y’a quelqu’un?: is er iemand?
- Y’a pas d’quoi en faire un play!: zo erg is het niet!
- Y’a belle lurette que … [j’avais pas vu ça] : het is heel lang geleden dat… [ik dat niet gezien heb]
- Y’a pas,… [c’est quand même un sacré bonhomme!] : Toch,… [is het een toffe man !]
- Y’a vingt ans d’ça!: ‘t is twintig jaar geleden!
- Y’aurait pas un problème, des fois?: is er een probleem, toevallig?
- Y’a du pain sur la planche!: er is nog veel werk te doe ! [en dus niet: ‘brood op de plank’ in de zin van ‘zijn geld verdienen’]
