Tweeënzestigste aflevering juli 2011
Mots-clefs pour le cœur des Français
De taal van de Franse gezelligheid
Verbes ‘entre-nous’: hieronder zes nieuwe zeer bekende ‘Entre-nous’ werkwoorden die aan het wel en wee van het ‘vie de tous les jours’ kleur en klank geven. Leuke bijkomstigheid: die werkwoorden zijn allemaal regelmatig en dus heel makkelijk in het gebruik.
- Rigoler, c’est ‘rire’ (“Qu’est-ce qu’on a pu rigoler, l’autre soir!” ou ‘plaisanter’ (“Tu rigoles, tu ne parles pas sérieusement!”). Se marrer is meer s’amuser, passer du bon temps met vrienden – met (dubieuse?) grappen en sterke verhalen. Het kan ook cynisch gebruikt woorden: ‘Je me marre!’ zou een ‘entre-nous’ vertaling zijn voor de deftige ‘We are not amused’. Eindelijk is de Britse monopolie op het ‘understatement’ gebroken.
- Bosser (travailler): is het omdat Monsieur le Patron ‘de boss’ in het engels heet, of omdat je krom wordt van het te hard werken (un bossu: een gebochelde), weet ik niet precies. Wat ik wel weet is dat – als je echt gaat werken – het veel erger wordt: se décarcasser, letterlijk uit karkas schieten… “Trente ans que je me décarcasse pour mon boss, et maintenant , il me fout à la porte!”
- Glander: ne rien faire, of, wat grover gezegd, ne rien branler. In het Nederlands: hangen. “C’est un glandeur…” zou de waarschuwing klinken van de beste in de klas aan haar goede vriendin – die een oogje heeft op een charmante nietsnut.
- Bourlinguer is wat een globetrotter doet, of beter gezegd zijn Franse alter ego, le routard (‘Les guides du routard’): onophoudelijk reizen van hot naar haar. Oorspronkelijk ging het over het zwoegen van een boot in de storm: echt een woord voor Nederlanders dus. Men spreekt over ‘un bourlingueur’.
- Casquer: ‘payer’, ‘une amende’, ‘la note (salée) du resto’, ‘une réparation imprévue’, wat dan ook vanaf het moment dat het onrechtvaardig voelt. Het roept voor mij het Nederlandse ‘opzadelen’ op. Waarom een zadel? Waarom een helm (‘casque’)? Qui peut me le dire?
Gueuler:crier, schreeuwen.En als het uitmondt in schelden, dan wordt het engueuler: “Tu n’as pas besoin de m’engueuler: je n’y suis pour rien. Et si tu arrêtait de gueuler, on pourrait en causer tranquillement…” Une gueule is de muil van een roofdier.
‘Gueuler plus pour travailler moins’ (harder schreeuwen om minder te werken’) is een zinspeling op de beroemde leuze van Sarkozy: ‘Travailler plus pour gagner plus…’
