Dit onderwerp bevat 12 reacties, 7 deelnemers, en is laatst geüpdatet op 9 jaren, 8 maanden geleden door 
-
Berichten
-
Elders heb ik het al gemeld: op de ranglijst 2014 van persvrijheid, opgemaakt door Reporters zonder Grenzen, staat Frankrijk op nummer 39, tussen Samoa en El Salvador.
Zie http://rsf.org/index2014/fr-index2014.phpWaarom zijn er al sinds 1830 satirische tijdschriften in Frankrijk en niet of nauwelijks in Nederland (nr.2 op de RSF-ranglijst, we zitten weer eens achter Finland…).
Zelf denk ik dat het komt omdat de Franse media te zeer onder invloed van Overheid en grote groepen staan en in een zelfcensuur gegroeid zijn.
Het is pas sinds kort dat Mediapart en Rue89 ontstaan zijn, nieuwsvoorzieners die behoorlijk wat zaken via “investigative journalism” hebben gemeld.
Zou het ook zo zijn dat de “gangbare media” niet durven publiceren wat Charlie-Hebdo en de Canard Enchaîné wel doen?
Het bijten van de hand die je voedt is wellicht niet de meest verstandige overlevingsstrategie voor de Franse pers. Om over na te denken: Avant un décret d’avril 2012, il était impossible pour le public de connaître la répartition de l’enveloppe de quelque 400 millions d’euros versée chaque année aux titres de presse. Voor de bron verwijs ik naar een krant die dat maar al te goed weet: Lemonde.
Of die voedende hand er veel mee te maken heeft, vraag ik me af. Ware journalistiek laat zich daar nauwelijks door leiden. Slechte uitgevers – die helemaal niet van uitgeven houden – daarentegen wèl. En slechte uitgevers krijgen de redacteuren die ze verdienen.
Het toestaan van satire, het lachen om de macht, lijkt me rechtstreeks ’n gevolg van de revolutionaire geest die in F heeft gewaaid. ’n Geest waaraan vandaag opnieuw behoefte is, maar dat is ’n persoonlijke mening.
Wat ik overigens gisteren uit eerste hand vernam : te Évian (les Bains, 74500) staat ’n synagoge met om de hoek, op tweehonderd meter afstand, ’n moskee.
Voor de synagoge staan twee soldaten met hun wapens in de hand, voor de moskee staat niemand. Is dat wat ‘Parijs’ bedoelt met ’t behouden van de eenheid in ’t land ?Peter.
Bij nader inzien : satire is veel ouder dan die Franse revolutie. De Romeinen hadden reeds hun saturnaliën, de katholieken kaapten het carnaval, Chaucer schreef z’n Canterbury Tales eind XIVe eeuw, Erasmus z’n Lof der zotheid begin XVIe eeuw.
Satire blijkt kennelijk nodig. Om de machthebbers te sarren ? Om even de rollen om te draaien ? Om even adem te kunnen halen en te beseffen dat die élu’s eigenlijk ook maar simpele zielen zijn ?
Dat de satire in F is opgebloeid tot ’n erkende kunst, is misschien te verklaren uit ’t katholieke verleden. Het Amsterdamse Propria Cures bleef natuurlijk ’n zwart-wit krantje voor ’n calvinistische studentenstad, zonder al te veel plaatjes.
Peter.
Naar mijn bescheiden mening zijn er voor echte satire twee belangrijke voorwaarden. Die twee voorwaarden krijg je in Frankrijk samen: een vrije politieke geest, sinds de Franse revolutie, en een vrije godsdienstige geest door de erfenis van het katholicisme. Wat je ook moge denken, het katholicisme is een heel vrije gedachte: nergens in het evangelie staat een richtlijn, een verplichting, een verbod. De richtlijnen komen van de Kerk, en die is ‘menselijk’ en dus aanpasbaar; traag, inderdaad, maar het gebeurt. In tegenstelling tot de andere godsdiensten: Mohammed en zijn Koran staan vol met richtlijnen over eten, kleding, gedrag, Calvin eveneens en zelfs het boedhisme bepaalt je leven. A1 heeft Voltaire het naar het schijnt nooit echt gezegd toch is het mooi: ‘Al ben ik het niet eens met je gedachten, ik zal er voor vechten, desnoods met mijn leven, om jou de kans te geven tot vrije meningsuiting”.
Peter, je doet Nederland iets te kort met een enkele verwijzing naar het nog levende (ternauwernood, geef ik toe – de laatste rel is al weer 5 jaar geleden) Propria Cures. Er zijn er meer. Bladen die ik zelf heb gekocht zijn ‘Gandalf’, ‘God,Nederland en Oranje’, de ‘Nederlandse MAD en de ‘Vrije Balloen’, waarvan ik nog een behoorlijk exemplaren terugvond in mijn kast. Ook in de tijd voor dat ik bladen kon kopen waren er heel wat titels. Maar ik denk dat het nu afnemende aantal publicaties vooral te maken heeft, met de rijke cabarettraditie in Nederland. Tot en met Oudejaarsavond word je overspoeld met politieke grappen, maatschappijgrollen en wat dies meer zij. Tot op de dag van vandaag is er geen amusementsprogramma op televisie of er is wel ruimte voor satire ingebouwd (Radar, Kassa, De Wereld Draait Doorrrr, enzovoorts). Wel zo veilig en daar is bovendien niet tegenop te schrijven.
FransDank, Frans, goed te lezen dat PC nog bestaat. Want we hadden satire nodig, we hebben satire nodig.
Wat de in F gebrekkige cabarettraditie betreft, zou je weleens gelijk kunnen hebben, sinds het verscheiden van Coluche (1986).Peter.
Yves stipt het reeds aan:
De Islam kent geen satire en ook geen discussie over geloofsvragen. De Koran moet letterlijk nageleefd worden. Waar schuchter en heel voorzichtig van deze richtlijnen afgeweken wordt staan de ‘rechtgelovigen’ sofort met hun wapens klaar om het ‘ware geloof’ te verdedigen.
Laat ons niet vergeten: de meeste slachtoffers van islamitisch geweld zijn mohammedanen!Christian, zet twee gereformeerden bij elkaar en je hebt ’n kerk. Zet er drie bij elkaar en je hebt ’n schisma.
Peter.
@ Peter.
Das waar, in mijn geboorte dorp in NL (lintbebouwing) was vooraan hervormd, dan kwam gereformeerd, dan artikel 31, ongelovigen en achteraan in het dorp katholiek. En ieder had z’n eigen kerk. Er was zelfs een apart katholiek zwembad. Drie lagere scholen enz. Maarrr er werd niet met kruit geschoten en er rolden ook geen koppen. Ennnn iedere afsplitsing was het ware geloof!!!! brrrrrr toch ook niet prettig hoor.
WillemIk dacht het al: wanneer komt de religie om de hoek kijken? Bede verhoord.
Laten we de discussie niet door religie laten vervuilen. Godsdiensten perken per definitie (ongrschreven en geschreven) vrijheden in. Hoe sterker de regels, hoe groter de hypocrisie en hoe minder de humor. Christian zei het al.Satire is van alle tijden, dank aan de bijdragen van Peter. Maar er is verschil tussen “hofnarsatire” van het goedmoedige type als carnaval en Erasmus en bijtende satire als van Voltaire, Charlie-Hebdo, de Canard Enchaïné en sommige conférenciers als Theo Maassen.
Is de Franse pers nu ontketend, in de letterlijke en figuurlijke betekenis va het woord? Ik wens het zeer maar waag het te betwijfelen. De bindingen met Overheid en uitgeversconsortia zijn te groot.
Steven
Steven, googel eens op ‘schotschrift’. M’n vroegere lerares Marlies Philippa geeft de volgende omschrijving en bronnen :
schotschrift zn. ‘smadelijk of protesterend geschrift’
Vnnl. De schotschriften, die niet alleen geen goedt maer maghtige verbittering baeren ‘de schotschriften die niet alleen niets goeds voortbrengen maar die grote verbittering veroorzaken’ [1630; WNT], De schotsschriften …, een waapen, dat … niet dan quaadt bloedt en verbittering maakt [1642; WNT wereldwijs].
Samenstelling van ? schots 2 in de betekenis ‘tegendraads, smadelijk’ en ? schrift, maar al gauw geïnterpreteerd en geschreven alsof het eerste lid ? schot 2 ‘het schieten’ is: een schotschrift is als het ware een schot op een bestaande praktijk, een gevestigde orde e.d.
Iets eerder geattesteerd is de samenstelling schotsdicht ‘smadelijk gedicht’ [1628; iWNT schotsch III].
(M. Philippa e.a. (2003-2009), Etymologisch Woordenboek van het Nederlands en hiero ook : http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/schotschrift).Overigens waren de Engelsen (niet de Britten) er ook sterk in. Veelvuldig en vrolijk onderwerp voor menig scriptie en dissertatie.
Wat F betreft : zelfs Le Monde roert zich, dus er is hoop.
Peter.
Peter, je doet Nederland iets te kort met een enkele verwijzing naar het nog levende (ternauwernood, geef ik toe – de laatste rel is al weer 5 jaar geleden) Propria Cures.
Ha, Frans. Honderdvijfentwintig jaar alweer !
http://www.nrc.nl/next/van/2015/januari/30/het-blad-waarin-alles-gezegd-kan-worden-1460914Peter.
Je moet ingelogd zijn om een antwoord op dit onderwerp te kunnen geven.
